Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Endüstri Ürünleri Tasarımı Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGENUR BOZ
Danışman: Sevim Zeynep Bingel
Özet:Bu çalışma, evrensel tasarım ilkeleri kapsamında, tekerlekli sandalye kullanan bireylerin konutlarında yer alan mutfak kullanımına ilişkin üretilmek üzere tasarım önerisi geliştirmeyi hedeflemiştir. Engelsiz tasarım kavramı ve evrensel tasarım ilkeleri; tasarımı oluşturmada yol gösterici olması için, örnekleri ile incelenmiştir. Bu sayede tasarımcı bakış açısı evrensel tasarım ilkeleri bağlamında değişmiştir. Türkiye’de ve Dünya’da engellilik tanımları ve tekerlekli sandalye kullanan bireyler incelenmiştir. Tezin ana konusunu oluşturan mutfak tasarım önerisine ilişkin çalışmalara geçilmeden önce konutta yer alan mutfak tipleri ve mutfakta yapılan eylemlerin analizleri çizimler ile anlatılmıştır. Çalışmanın ana konusunu oluşturan mutfak tasarım önerisini oluşturabilmek için ise Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği ile çalışılmıştır. Tekerlekli sandalye kullanan bireylere ulaşılmış, yüz yüze ve yerinde görüşmeler yapılmıştır. Bunun yanı sıra tekerlekli sandalye kullanan bireyler mevcut mutfaklarında çalışırken çektikleri videoları iletmişlerdir. Bu videolarda, mevcut mutfaklarında yaptıkları değişiklikleri, hangi eylemleri nasıl yaptıklarını ve bu eylemleri yaparken yaşadıkları zorlukları aktarmışlardır. Yapılan görüşmeler ve aktarılan videolardan, tekerlekli sandalye kullanıcısının mutfakta çalışma biçimine ilişkin veriler toplanmıştır. Tekerlekli sandalye kullanan her bireyin kendi yaşam alanlarında yer alan zorlukları aşmakta güçlük çekerek, zamanla çevresindeki ürünleri kullanma biçimlerinin farklılaştığı ve bu sebeple mevcut tasarımların kullanıcının tecrübesine göre revize edildiği gözlemlenmiştir. Mutfakta kullanıcı deneyimlerinin analizlerinin yapılmasıyla birlikte evrensel tasarım ilkelerine bağlı kalarak Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği’nin ahşap evinde bulunan mutfak için, üretilmek üzere L tipi mutfak tasarım önerisinde bulunulmuştur. Bu tasarım önerisinin bir sonucu olarak, tekerlekli sandalye kullanan bireylere yönelik L tipi mutfak tasarımı oluşturma kılavuzu önerilmiştir. -------------------- This study aims to develop a design proposal regarding the use of kitchen in the dwellings of wheelchair users within the scope of universal design principles. Before creating the design, universal design principles have been examined with examples in order to be a guide in creating the design. By this way, the designer's perspective has changed in the context of universal design principles. Individuals using wheelchairs and the definitions of disability in Turkey and in the world have been examined. The main types of kitchen design and the analysis of kitchen activities in the dwelling have been explained with the drawings before proceeding to the kitchen design proposal which is the main subject of the thesis. A study has been carried out with Turkey Spinal Cord Paralysis Association in order to create the kitchen design proposal which constitutes the main subject of this study. Thus, individuals using wheelchairs have been reached and face-to-face and on-site interviews have been conducted. In addition, wheelchair users have transmitted the videos they took while working in their own kitchens. In these videos, they talked about the changes they made in their kitchens, what actions they did and how they did them, and the difficulties they experienced in doing them. Data has been collected from interviews and from videos about the way a person using a wheelchair works in the kitchen. It has been observed that each person using a wheelchair has difficulty in overcoming the difficulties in their living spaces at the beginning, that the ways of using the products around him differ and that therefore the existing designs are revised according to the user's experience. After I made the analysis of user experiences in the kitchen, an L-type kitchen design suggestion has been made to produce for the kitchen in the wooden house of Turkey Spinal Cord Paralysis Association, adhering to the principles of universal design in the kitchen. The kitchen produced in accordance with this recommendation has been installed in the designated area. As a result of this design proposal, a guide to create an L-type kitchen design for wheelchair users has been proposed.