Türk sinemasında taşranın temsili


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEHÇET GÜLERYÜZ

Danışman: Serpil Kırel

Özet:

TÜRK SİNEMASINDA TAŞRANIN TEMSİLİ Taşra kelimesi çoğunlukla bir mekânı ifade etmek için belli bir merkezin dışı anlamında kullanılmaktadır. Türk Sineması’nda taşranın temsilinde analiz edilecek filmler, belirli bir merkezin dışında yer alan köy, kasaba ve kırsalı mekân olarak seçen, onu sorun haline getiren, mekâna ait yaşamsal deneyimleri kendi yönlendirmesiyle değerlendirmeye ve yargılamaya çalışan örneklerden oluşmuştur. 1980 darbesinin siyasal, ekonomik ve kültürel hayata doğrudan tesiri, Türk Sinemasını da derinden sarsmış ve tezin araştırma alanı 1923-1980 yılları arasında sınırlandırılmıştır. Tezde incelenen filmler, tarihsel bir bakış açısıyla modernleşme ve batılılaşma gibi süreçler göz önüne alınırken aynı zamanda filmlere temas eden farklı ideolojik dinamikler tezin kapsamı dahilinde tartışılmıştır. Bu noktadan hareketle, hem merkezin taşraya hem de taşranın merkeze bakışı, kendini merkez karşısında konumlandırışı ve bunları kapsayan ilişki biçimleri görünür kılınmaya çalışılmıştır. Filmlerin tarihsel olarak incelenmesi için o dönemin kendi özgül koşulları doğrultusunda oluşan siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel ağların ördüğü baskın dinamikler tanımlanmış ve bu bağlamda dönemi yansıtan sanat ürünlerini oluşturan geleneklerin sınırlarını ve çerçevelerini belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede tarihsel olarak öne çıkan önceliklere bağlı olarak temsil edilen taşra hallerinin algılanmasında etkin olan dinamiklerin analizi yapılmak istenmiştir. REPRESENTATION OF THE COUNTRY IN TURKISH CİNEMA The concept of country is often used to delineate a space, which outside of a certain center. The movies from the Turkish cinema, to be analyzed within the framework of representation of the country are selected among the movies appropriating villages, small towns and rural areas as space, which problematize this space, and evaluating the daily experiences of this space with a critical perspective. The Coup of 1980 had also affected directly political, economic and cultural spheres and Turkish cinema had been damaged in many ways. For this reason the periodization of this dissertation is set as the period from 1923 to 1980. This study analyzes the movies within the context of modernization and Westernization, and also discussed the ideological dynamics observable in the movies. From this point of view, both the perspective of the center towards the country and the perspective of the country towards the center, together with how does it position itself towards the center, are analyzed with all related complex set of relations. The historical analyses of the movies included the specific conditions of each era, the authentic dynamic constituted by the networks of economic, social and cultural spheres. Moreover, the traditions framing the art of the period are also analyzed. In this sense, this study pays attentions to the dynamics which are effective in shaping the perception of the country and its representation.