Ülkemizde geliştirilen tescilli nohut (cicer arietinum l.) çeşitlerinde ascochyta yanıklığına karşı direncin moleküler belirteçler (stms, rapd, ıssr) ile araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatih Tabanlı

Özet:

Ülkemizde Geliştirilen Tescilli Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Ascochyta Yanıklığına Karşı Direncin Moleküler Belirteçler (STMS, RAPD, ISSR) ile Araştırılması Bu çalışmada ülkemizin çeşitli bölgelerinde yetiştirilen 34 adet tescilli nohut çeşidinde, bu bitki için belki de en önemli sorun olan Ascochyta yanıklığının analizleri yapılmıştır. Bu analizler esnasında moleküler belirteçlerden (STMS, RAPD ve ISSR) yararlanılmıştır. STMS belirteçleri Ta2, Ta146 ve Ts54 primerleri; RAPD belirteçleri UBC733 ve UBC681 primerleri; ISSR belirteçleri ise UBC836 ve UBC858 primerleridir. Gerekli PZR koşulları sağlanarak belirtilen primerler ile yapılan çalışmalarda STMS yöntemine ait olan Ta2, Ts54 ve Ta146 primerleri ile RAPD yöntemine ait olan UBC733 primerinin Ascocyhta rabiei adlı mantarın neden olduğu Ascochyta yanıklığı hastalığını ayırt edici özellik gösterdiği gözlenmiştir. Ta146 primeri başta olmak üzere Ta2 ve Ts54 primerleri dayanıklı ve hassas bireyleri saptamada oldukça etkin sonuçlar vermiştir. RAPD yöntemine ait olan UBC 733 primeri de standart yani dayanıklı ve hassas olduğu tarla verileri ve daha önce yapılan çalışmalarla belirtilmiş olan çeşitleri ayırt etmiş ancak geri kalan tüm çeşitleri dayanıklı olarak belirttiği için STMS primerlerine kıyasla güvenilir bir sonuç vermemiştir. Yine RAPD yöntemine ait olan UBC681; ISSR yöntemine ait olan UBC836 ve UBC858 primerleri kullanılarak yapılan çalışmalarda monomorfik bantlar elde edilmiş yani hastalığa dayanıklılık konusunda güvenilir sonuçlar göze çarpmamıştır. ABSTRACT Investigation of Ascochyta Blight Resistance in Registered Chickpea (Cicer arietinum L.) Varieties Grown in Turkey using Molecular Markers (STMS, RAPD and ISSR) In this study, Ascochyta blight resistance was investigated in 34 registered chickpea varieties, grown in different parts of Turkey, using molecular markers such as STMS, RAPD and ISSR. Ta2, Ta146 and Ts54 primers were used for STMS markers, UBC733 and UBC681 primers were employed for RAPD markers, and UBC836 and UBC858 primers were used for ISSR markers. Ta2, Ts54 and Ta146 (for STMS), and UBC733 (for RAPD) primers demonstrated the distinctive feature for Ascochyta blight resistance. Ta2, Ts54 and Ta146 primers yielded the quite effective results in detection of resistant and sensitive varieties. Besides, UBC 733 primer distinguished all kinds of standard (known for resistance or sensitivity) varieties but it did not give reliable results for other varieties since it demonstrated all as resistant. In addition, monomorphic bands were obtained from UBC681 (RAPD), and UBC836 and UBC858 (ISSR) primers, not demonstrating the reliable results in detection of resistance against ascochyta blight disease.