Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ARZU ALTAY
Danışman: SİBEL GÖK
Özet:Anahtar Kelimeler: Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Kişilik, Kişilik Alt Boyutları ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI İLE KİŞİLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Günümüzde sürekli değişen çevresel koşullar karşısında rekabet üstünlüğünün elde edilmesi ve sürdürülmesinde örgütlerin performanslarını artırarak örgütsel başarıyı yakalayabilmeleri, fiziksel ve finansal sermayeleri yanında beşeri sermayelerine gerekli önemi vermeleriyle mümkün olmaktadır. Çalışanların bilgi, beceri ve birikimlerinden oluşan beşeri sermaye, örgütlerin rekabet üstünlüğünü yakalamalarında önemli rol oynayarak, örgütsel performansın artırılmasına katkıda bulunan ve örgütleri başarıya götüren temel faktörlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Beşeri sermaye kapsamında entelektüel ve sosyal sermayelerin kullanılmasına ilişkin olarak, çalışanların biçimsel rol davranışları dışında gönüllü olarak yaptıkları ve örgüt performansını artıran biçimsel olmayan rol dışı davranışlar örgütlerin rekabet üstünlüğünü elde etmede giderek ön plana çıkmaktadır. Bu açıdan günümüzde örgütsel performansın artırılması ve rekabet avantajının yakalanmasında giderek artan bir faktör çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışlarıdır. Yaptığımız bu çalışmada bu davranışlar ele alınarak irdelenecek ve beş faktör model kişilik özelliğinin (dışa dönüklük, gelişime açıklık, duygusal denge, uyumluluk ve sorumluluk) çalışanların ekstra rol davranışı olarak nitelendirilen örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme sıklığının, kişilik özelliklerine göre değişiklik gösterip göstermediği araştırılacaktır. Çalışmanın amacı doğrultusunda tasarlanan araştırma, Şişli Sosyal Güvenlik Merkezinde görev yapan 240 çalışan üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk iki bölümünde bahsedilen ilişkilerle ilgili teorik altyapının oluşturulmasına çalışılmıştır. İlk bölüm örgütsel vatandaşlık davranışı, ikinci bölüm kişilik kavramı hakkında genel bir perspektif kazandırmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın son bölümünde ise iki değişken seti kullanılarak kişilik özellikleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı boyutları arasında ilişki aranmıştır. Yine son bölüm içerisinde sosyo-demografik değişkenler bakımından (yaş, cinsiyet, öğrenim durumu, medeni durum, toplam çalışma süresi, işyerindeki çalışma süresi, aylık gelir ve pozisyon) ÖVD’ de bir farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme sıklığı ile kişilik arasında orta dereceli anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca, ÖVD ile kişiliğin alt boyutları olan (sorumluluk, dışadönüklük, uyumluluk ve gelişime açıklık) arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişkisinin olduğu gözlemlenirken duygusal denge boyutu ile ÖVD arasında oldukça düşük negatif yönlü anlamlı bir ilişkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik özelliklerinden cinsiyet ve aylık gelir değişkeni dışındaki değişkenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme sıklığı üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Keywords:Organizational Behavior, Organizational Citizenship Behavior, Personality, Personality Attributes ABSTRACT A STUDY ON THE RELATIONSHIPS BETWEEN ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR AND PERSONALITY Achieving and maintaining competitive advantage is getting harder in rapidly changing environmental conditions. Thus, in addition to the physical and financial capital, human capital is considired to be an important factor that influences organizational performance. Human capital is a collection of individual knowledge, talents, skills and experience and has a key role in achieving competitive advantage for organizations. Human capital that includes social and intellectual capital are related to increase informal behavior within organizations such as individuals’ voluntarily acts in workplace. Organizational citizenship behavior (OCB), is an important aspect of human behavior at work, and defined as a concept that contributes to organizational performance and creates competitive advantage for organizations. In this study, the relationships between organizational citizenship behavior and the big five personality traits (openness to experience, conscientiousness, extraversion, agreeableness, and emotional stability) were examined whether the participants’ level of OCB differs according to their personality trait. The study group composed of 240 social security workers working in the department of Şişli, İstanbul. Aim is to give a general perspective in organizational citizenship behavior in the first chapter and in the concept of personality in the second chapter. İn the final chapter of the research, the relationship between personality traits dimensions and organizational citizenship behavior has been searched for by using two sets of variables. Again in the final chapter, the effect of gender, age, education, marital status, total working time, seniority year, income and position on organizational citizenship behavior has been investigated. The results showed significant but how relationships between OCB and personality traits. We found a positive and meaningful correlation between OCB and personality traits dimensions (openness to experience, conscientiousness, extraversion, agreeableness). We also found out that a significant negative correlation between OCB and emotional stability. Furthermore, significant associations were determined between socio-demografic (gender, age, education, marital status, total working time, seniority year, income and position) variables and OCB.