Uluslararası anayasal iktisat görüşünün parasal krizlere bakışı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2000

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatih Kanpalta

Danışman: NURDAN ASLAN

Özet:

Hi‡ kuŸku yoktur ki, genel olarak 1900'l y llar, ”zel olarak da bu y llar n son 25 y l i‡erisinde, ulusal ve uluslararas ekonomi alan nda, g n m zde yaŸamaya devam etti§imiz s reci Ÿekillendiren ve k reselleŸme / karŸ l kl ba§ ml l k gibi kavramlarda karŸ l § n bulan k”kl de§iŸimler meydana gelmiŸtir. G n m zde d nya lkelerinin ekonomik yaŸamlar n n her alan ndaki (”zellikle finansal alandaki) politikalar n n ve ”nceliklerinin bileŸim alan ndaki geliŸmelerin katalizat”rl § nde grift bir yap arzetmesi, bu de§iŸimin en somut g”stergesidir. Dolay s yla d nya lkeleri aras nda daha s k bir iŸbirli§i ve koordinasyonun gereklili§i ortadad r. Bizim bu ‡al Ÿmadaki sorunsal m z: S”zkonusu gereksinmeyi karŸ lamak ad na, devletin ekonomik alandaki g ‡ ve yetkilerinin anayasal normlarla s n rland r lmas n ”ng”ren Anayasal ˜ktisat' n referans nda oluŸturulabilecek bir Uluslararas Anayasal ˜ktisat' n ”nemli bir alternatif olabilece§ini vurgulamakt r. Asl nda b”yle bir d zenleme uluslararas ekonominin her alan n kapsayabilecek niteliktedir. Ancak biz ‡al Ÿmam zda sadece olay n parasal boyutunu ele almaya ve uluslararas finans piyasalar n n iŸleyiŸ s reci i‡erisinde ortaya ‡ kabilen parasal krizlere karŸ bir ‡”z m olarak Uluslararas Parasal Anayasal ˜ktisat' n oluŸturulmas n n gereklili§ini ve bunun m mk n oldu§unu vurgulamaya ‡al Ÿt k. Zira, uluslararas finans piyasalar n n yap s nda y”netilemezlik gibi bir ”zellik yoktur. Sorun, piyasalar y”netmeyi ger‡ekten istemektir. G n m zde, uluslararas finans piyasalar ndaki geliŸmelerin kazanm Ÿ oldu§u ivme ve ak Ÿkanl k, ulusal d zenleyici ve g”zetleyici otoritelerin kulland § y”nlendirici ekonomi politikalar n ve ara‡lar n pasifleŸtirmektedir. Bununla birlikte, uluslararas finansal iŸlemlerin tek bir ulusal otorite taraf ndan izlenmesi ve olas risklere / krizlere karŸ ”nlemlerin al nmas n n da maliyeti olduk‡a y ksektir. Bu durumun tek bir ulusal otoritenin uygulayaca§ politikalar n zamanlama hatalar olabildi§i ve sistemin iŸleyiŸi s ras nda ortaya ‡ kan bir parasal krizin domino etkisi yap p di§er alanlara yans yabildi§i ger‡ekleri ile birleŸmesi sonucunda lkeler aras nda iŸbirli§ine dayal bir Uluslararas Anayasal ˜ktisat' n ”nemi daha da ”n plana ‡ kmaktad r. B”yle bir d zenlemenin oluŸturulmas ulusal - devletin ekonomiyi y”nlendirmede kulland § baz ara‡lardan feragat etmesi ”l‡ s nde ulusal egemenlik konusuna g”ndermeler yapmaktad r. Asl nda ulus - devlet, bir paradoks gibi g”r nmesine ra§men, lkeler aras nda karŸ l kl ba§ ml l § n artmas n ve her ulusun ekonomi politikas , bir baŸka ulusun ekonomi politikas zerinde ”nemli etkilere neden oldu§u ger‡e§iyle birlikte, s”zkonusu d zenin merkezindedir. Ancak, ulus-devlet art k, kendi otoritesiyle, belirli bir toprak par‡as zerinde, t m boyutlar yla politik/ekonomik sonu‡lar yaratmaya muktedir, y”neten, y”nlendiren bir g ‡ olarak de§il, bir tak m yetkilerini devrederek, y”netiŸin bi‡imlerinin ”nerildi§i, Ÿekillendirildi§i ve kontrol edildi§i bir yap lanma i‡erisinde d Ÿ n lmelidir. B”yle bir y”netiŸim sistemi k resel idare yani Uluslararas Anayasal D zen anlam na gelir ve ulus devlet bu yap lanma i‡erisinde bir k resel se‡mendir. Bu nokta, d nyan n tarihi s re‡ i‡erisindeki t m b”l mlenmelerine ra§men, bir b t n oldu§unun hat rlanmas ad na, ayn zamanda ”nemlidir. ¤al Ÿman n yap s i‡erisinde ilk olarak, gereklili§ine inand § m z Uluslararas Anayasal ˜ktisat' n oluŸturulmas na yol haritas g”revi g”recek Anayasal ˜ktisat, kendisinin teorik temellerini oluŸturan ve politik s re‡te al nan karar ve uygulamalar iktisat biliminin kulland § ara‡, metod ve varsay mlara dayal olarak a‡ klayan bir disiplin olan Kamu Tercihi Teorisi ile birlikte genel olarak ele al nmaya ‡al Ÿ ld ktan sonra, kriz kavram ve s re‡ i‡erisinde ortaya ‡ km Ÿ olan parasal kriz ”rneklerine de§inilmeye ‡al Ÿ lm Ÿt r. Bunun yan s ra, Anayasal ˜ktisat' n alan n n geniŸletip uluslararas alan da kapsam na gerektiren, kolaylaŸt ran ve k resel koordinasyonun sa§lanmas n zorunlu k lan, ulusal ve uluslararas boyuttaki de§iŸimler / dinamikler, parasal krizlere karŸ ‡”z m olarak vurgulanan Uluslararas Parasal Anayasal ˜ktisat ve bu do§rultudaki ”rnekler, Uluslararas Anayasal ˜ktisat' n oluŸumunda fonksiyonel bir iŸlev stlenebilecek ve g”zetmen olarak g”revlendirilebilecek Uluslararas ™demeler Bankas 'n n sistem i‡erisindeki fonksiyonu ve yap s , ‡al Ÿman n yap s i‡erisinde ele al nmaya ‡al Ÿ lan di§er baŸl klar olmaktad r.