Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUHAMMED SULU
Danışman: MURAT YUSUF AKIN
Özet:Anonim ortaklıklarda şirket menfaati kavramı, şirket eksenli çatışan tüm menfaatlerin ortak paydasıdır. Pay sahibi, yönetici, çalışan, tedarikçi, alacaklı ve hatta toplumun menfaatinin sağlanması ile şirketin meşru menfaatinin sağlanması arasında doğru orantı vardır. Bir şemsiye kavram olan şirket menfaatinin sağlandığı durumlarda orta veya uzun vadede diğer grupların da menfaati sağlanmış olur. Bu kavram, şirket hayatının sürdürülebilirliği için en önemli enstrümandır. İlk bakışta soyut bir kavram olarak dikkat çeken şirket menfaati kavramına başta Türk Ticaret Kanunu olmak üzere mevzuatın pek çok yerinde bazen açıkça, bazen de örtülü olarak sıklıkla başvurulduğu gözlemlenmektedir. Çalışmada öncelikle şirket menfaati kavramı tanımlanmış, akabinde ise kavram ile ilgili olduğu düşünülen hukukî düzenlemeler mukayeseli hukuktan da yararlanılarak irdelenmiştir. İÇİNDEKİLER……………………………………………………………..…………..iii KISALTMALAR………………………………………………………………………vii GİRİŞ A. KONUNUN ÖNEMİ………………………………………….………………..…….1 B. ÇALIŞMADA TAKİP EDİLEN YÖNTEM VE AMAÇ…………………………….2 C. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI………………………………….…………….3 BİRİNCİ BÖLÜM 1. ŞİRKET MENFAATİ KAVRAMI…………………….…...………………………6 1.1. Menfaat Kavramı…………………………………….……………………...6 1.2. Şirket Menfaati Kavramına Genel Bakış……………….………………...…7 1.2.1. Şirket Menfaati Kavramını Açıklayan Teorik Görüşler…….…...12 1.2.1.1. Pay sahibi Teorisi (Shareholder Theory)……….…......12 1.2.1.2. Çıkar Grubu Teorisi (Stakeholder Theory)……………14 1.2.1.3. Karma Teori…………………….…………...…………16 1.2.1.4. Değerlendirmemiz……………….…….………………19 1.3. Şirket Menfaati Kavramının Tarihsel Gelişimi……………………….…...21 1.4. Kapsamı ve Tanımı…………………………………...……………………26 1.5. Karşılaştırmalı Hukukta Şirket Menfaati Kavramı. …………………….....33 1.5.1. Anglosakson Hukukunda Şirket Menfaati……………….………34 1.5.1.1. Amerikan Hukukunda Şirket Menfaati…………..……34 1.5.1.2. İngiliz Hukukunda Şirket Menfaati…………….…...…38 1.5.2. Kara Avrupası Hukukunda Şirket Menfaati. …………….……...41 1.5.2.1. Alman Hukukunda Şirket Menfaati…………………...41 1.5.2.2. İsviçre Hukukunda Şirket Menfaati.. ………………….47 1.5.2.3. Avrupa Birliği Hukukunda Şirket Menfaati……….…..50 1.6. Türk Hukukunda Şirket Menfaati…………………….……………............52 1.7. Değerlendirmemiz ve Öneriler………………….…………………………65 İKİNCİ BÖLÜM 2. PAYSAHİPLERİNİN MENFAATİ KAVRAMI……………………..………..…70 2.1. Şirket Menfaati ile Paysahiplerinin Menfaatinin Çatışması. ………….…..72 2.1.1. Paysahibinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı……………………74 2.1.2. Rüçhan Hakkının Kaldırılması veya Sınırlandırılması……….….78 2.1.3. Pay Devrinin Sınırlandırılması (Bağlam)… ………………….....80 2.1.4. Şarta Bağlı Sermaye Artırımı (TTK m. 463 vd.) …………..……87 2.1.5. Pay Sahipleri Arasında Eşit İşlem İlkesi………………….…..…89 2.1.6. Pay Sahibinin Dolayısıyla (Yansıma) Zararının Tazmini…….…92 2.1.7. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı…………..…………95 2.1.8. Halka Açık Ortaklıklarda Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı (SerPK m. 21) …………………………………………………………………101 2.1.9. Haklı Sebeple Şirketin Feshi…………………………………...108 2.2. Pay Sahiplerinin Menfaati Kavramı İçin Ara Sonuç…………………….113 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN MENFAATİ KAVRAMI………….…..116 3.1. Şirket Menfaati ile Yönetim Kurulu Üyelerinin Menfaatinin Çatışması...117 3.1.1. Pay Sahibi Olan Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından….….…119 3.1.2. Pay Sahibi Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından…...121 3.2. Yönetim Kurulunun Özen ve Bağlılık Borcu………………….…………123 3.2.1. Yönetimle Görevli Üçüncü Kişilerin Özen ve Bağlılık Borcu....128 3.3. Müzakerelere Katılma Yasağı…...……………………….………………133 3.4. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle İşlem Yapma Yasağı……………....139 3.5. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirkete Borçlanma Yasağı.. …………….….144 3.6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Rekabet Yasağı…………………………….152 3.6.1. Diğer Ticaret Şirketlerindeki Yöneticilerin Rekabet Yasakları..158 3.7. İçeriden Öğrenenlerin Ticareti (Insider Trading) Yasağı...........................160 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 4. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA ŞİRKET MENFAATİ KAVRAMI ………163 4.1. Topluluk Menfaati Kavramı.. …………………………….……………...164 4.2. Hakimiyetin Hukuka ve Şirket Menfaatlerine Aykırı Kullanılmasından Doğan Sorumluluk………………..…………………………………………...168 4.3. Satın Alma Hakkı (Squeeze Out) ………………………………….….…173 BEŞİNCİ BÖLÜM 5. ŞİRKET MENFAATİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN HUKUKÎ REJİM VE TEDBİRLER……………………………………….……………...………………….178 5.1. Şirket Menfaatinin Kavramsal Önemi ve Korunması Gerekliliği………..178 5.2. Türk Hukukunda Şirket Menfaatini Koruyan Esaslı Bir Rejimin Bulunmayışı…………………….……………..………………………………………179 5.2.1. Şirket Malvarlığını Korumaya Yönelik Düzenlemeler………...182 5.2.2. Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü………….………..…188 5.2.2.1. Yokluk………………………….….…………………189 5.2.2.2. Butlan……………………………….………………..190 5.2.2.3. İptal Edilebilirlik………………………..……………194 5.2.3. Şirkete Kayyım Atanması…………………….………………...201 5.2.3.1. Temsil Kayyımlığı………………………….……...…202 5.2.3.2. Yönetim Kayyımlığı. ………………………….……..204 5.2.3.3. Koruma Tedbiri Olarak Şirket Yönetimi Kayyımlığı (CMK m. 133)...... ……………….……...……………………207 5.2.4. Şirket Menfaatinin Korunmasına İlişkin Cezai Tedbirler….…..209 5.3. Anglosakson Hukukunda………………….…:………………………….210 5.4. Kara Avrupası Hukukunda…………………………….…………………213 5.4.1. Alman Hukukunda……………………..……….………………213 5.4.2. İsviçre Hukukunda……………………..……………….………215 6. ÖNERİLER………………………………………………….…………………….218 SONUÇ…………………………………………………………………..……...……221 KAYNAKÇA…………………………………….…………………………………...227 -------------------- The concept of company interest in joint-stock companies is the common denominator of all conflicting interests. There is a direct proportion between benefits of the shareholder, the manager, the employee, the supplier, the creditor, and even the community and the legitimate interest of the company. As an umbrella concept, if the company interest is provided, the benefit of other groups is ensured in the medium or long term. This concept is the most important instrument for the sustainability of the company life. The concept of the company interest which draws attention, prima facie, as an abstract concept, is frequently referred in many parts of the legislation especially Turkish Commercial Code both explicitly and implicitly. In the study, firstly the concept of company interest has been defined and then the legal regulations which are thought to be related to the concept have been examined by using comparative law.