İNSAN HAKLARI YURTTAŞLIK VE DEMOKRASİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÖGELERİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ İLE ÖZ-YETERLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEVAL SELMA PURCU

Danışman: Şaban Berk

Özet:

Bu çalışma ile 2015-2016 eğitim öğretim yılında ilkokul dördüncü sınıf düzeyinde uygulamaya konulan İHYD dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi ve öğretmen görüşleri ile öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada genel tarama modellerinden tekilve ilişkisel tarama modelleri kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Millî Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul ilinde görev yapan sınıf öğretmenleri oluştururken, örneklemini ise evrenden basit seçkisiz örneklem ile seçilmiş 205 sınıf öğretmeni oluşturmaktadırAraştırmada öğretmenlerin öz-yeterlik inançlarını belirlemek amacıyla Purcu ve Berk (2019) tarafından geliştirilen ‘İHYD Dersi Öz-yeterlik İnancı Ölçeği’ kullanılmıştır. Öğretim programının değerlendirilmesi için araştırmacı tarafından oluşturulan veri toplama aracı kullanılmıştır. 

Veriler istatistik paket programına girilmiş ve çözümlenmesinde araştırmanın amaçları doğrultusunda veri toplama aracına ait verilerin analizi için betimsel istatistiklerden frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama () ve standart sapma (Ss) kullanılmıştır. 

İHYD Dersi Öz-yeterlik İnancı Ölçeği’ne ait verilerin analizi için yordayıcı istatistikten t-testi, ANOVA testi, çoklu karşılaştırma (LCD) ve Pearson Çarpım Momentler Korelasyonu kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre sınıf öğretmenlerinin derse ilişkin öz-yeterlik inançlarının yüksek düzeyde yeterli olduğu saptanmıştır.Öğretmenlerin öz-yeterlik inanç düzeyleri ile cinsiyet ve kıdem değişkenleri arasında manidar farklılık bulunurken, eğitim düzeyi, eğitim fakültesi mezunu olup olmama ve öğretmenlerin bu dersi kaç kez okuttuğu değişkenleri arasında manidar bir fark bulunamamıştır. Ayrıca sınıf öğretmenleri kendilerini dersin içeriği ile ilgili konularda davranışlarıyla öğrencilere örnek olabilecek yeterlikte görürken, İHYD dersi ile ilgili proje üretme konusunda kendilerini yetersiz görmektedirler.Sınıf öğretmenlerinin İHYD öğretim programının ‘Kazanımlar, İçerik, Öğretme-Öğrenme Süreçleri ve Ölçme Değerlendirme’ ögeleri ile ilgili görüşleri genel itibarıyla olumludur.Nitel verilerden elde edilen bulgularda ise kazanımların ve içerikte yer alan kavramların soyut olduğu ve öğrenci seviyesine uygun olmadığı, Atatürk’ün ve değerlerimizin dersin içeriğinde daha fazla yer bulması gerektiği, alternatif ölçme araçlarının kullanılması ve ailelerin dersin öğretiminin bir parçası olması gerektiği sonuçları elde edilmiştir. Yapılan analizlerden elde edilen bulgulara göre öz-yeterlik inançları ile programın ögelerinin standartlara uygunluğuna ilişkin görüşleri arasında pozitif yönde manidar ilişki saptanmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin İHYD dersine ait öz-yeterlik inanç düzeylerini yükseltmek için hizmet içi eğitimler verilerek öğretmenler desteklenebilir. Ayrıca İHYD dersinin içeriğinde bulunan bazı kavramlar öğrenci seviyesine uygun hale getirilebilir. Alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanılması sağlanabilir. Öğretmenlerin İHYD dersine ait öz-yeterlik inanç düzeylerini belirlemek için farklı örneklem ve/veya yöntemlerle araştırmalar yapılabilir.

Anahtar kelimeler:

İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi, Öz-yeterlik İnancı, Program Değerlendirme