Bertolt Brecht ve Nazım Hikmet’in eserlerine yansıyan memleket hasreti

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Almanca

Öğrenci: Begüm Ekşi

Danışman: LEYLA COŞAN

Özet:

Bertolt Brecht ve Nazım Hikmet’in eserlerine yansıyan memleket hasreti Bertolt Brecht ve Nazım Hikmet, kendi istekleri dışında memleketlerini terk etmek zorunda kalan hemen hemen tüm şairler gibi sürgün dönemlerindeki duygularını eserlerine yansıtmıştır. Sadece sürgün hayatları da değil, birçok yönden benzer çizgilere sahip olan bu iki şairin sürgün dönemlerindeki çalışmaları karşılaştırma için güzel bir zemin oluşturmaktadır. Şairlerin karşılaştırılacak çok sayıda yönü olsa da, çalışmamda sadece “memleket hasreti” motifini üzerinde duracağım ve şairlerin sürgün dönemleri boyunca yazdıkları şiirlerinde bu motiflere işaret edip, karşılaştırmalı olarak sunacağım. Brecht’in Über die Bezeichnung Emigranten, Gedanken über die Dauer des Exils ve Die Rückkehr şiirleri, Nazım’ın ise Doktor Faust’un evi, Tuna üstüne söylenmiştir ve Mavi Liman şiirleri üzerinde yoğunlaşacağım. “Hasret” duygusunun oluşabilmesi için öncelikle “sevgi” duygusunun var olması gerektiğinden, şairlerin memleketlerine duydukları sevgi de ayrı bir konu olacak ve çeşitli örneklerle sunulacaktır. Bunun için yine şiirlerden ve günlüklerden örnekler verilecektir. Fakat öncelikle şairlerin duygularını farklı şekilde dile getirmelerinin olası sebeplerini sunabilmek için, kısa da olsa biyografik olarak benzer ve farklı noktalara işaret edilecektir. Zusammenfassung Heimat-Sehnsucht in den Werken von Bertolt Brecht und Nazım Hikmet Wie fast alle Dichter, die ihre Heimat ungewollt verlassen mußten, brachten auch Bertolt Brecht und Nazım Hikmet ihre Gefühle in der Exil-Zeit in ihren Werken zur Wort. Doch ist es nicht nur ihre Zeit in der Exil, die die beiden Dichter verbindet, es bestehen darüber hinaus viele Gemeinsamkeiten. Und vor allem ihre Werke, die sie während ihrer Exil-Zeit verfaßten, eignen sich perfekt für einen Vergleich. Auch wenn es vieles gibt, die man an beiden Dichtern vergleichen kann, werde ich mich bei meinen Vortrag auf den Motiv „Heimat-Sehnsucht“ beschränken und in den Werken, die die Dichter in ihrer Zeit in der Exil geschrieben haben, auf dieses Motiv deuten und beidseitig vergleichen. Ich werde dafür die Gedichte Über die Bezeichnung Emigranten, Gedanken über die Dauer des Exils und Die Rückkehr von Bertolt Brecht, sowie die Gedichte Doktor Faust’un evi, Tuna üstüne söylenmiştir und Mavi Liman von Nazım Hikmet thematisieren. Dabei wird beachtet, dass zuerst das Gefühl “Liebe” vorhanden sein muss, damit überhaupt “Sehnsucht” entstehen kann. Deswegen wird auch dieses Gefühl wieder anhand von Gedichten und Tagebucheinträgen aufgegezeigt. Um einen möglichen Grund für die unterschiedliche Art und Weise, wie die beiden Dichter ihre Gefühle zur Sprache gebracht haben, zu zeigen, werde ich zuerst kurz auf biografische Gemeinsamkeiten und Unterschiede eingehen.