Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zafer Evmez
Danışman: NİHAL EKİN ERKAN
Özet:Bölgesel eşitsizlikler, İkinci Dünya Savaşı sonrasında önemli bir sorun kaynağı olarak gündeme gelmiştir. Bölgeler arasındaki ekonomik dengesizlikler ve bunun yerelin mekansal ve toplumsal yapısı üzerinde bıraktığı etkiyi önleme amacı, kalkınma çalışmaları içerisinde çözüm arayışlarını doğurmuştur. Yönetsel işlev olmanın yanı sıra, yönetimin kalkınma amacında bir araç olarak da kullanılabilen planlama, çok yönlü bir görünüm kazanan kalkınma çalışmalarında başat bir rol üstlenmiştir. Bölgesel planlama, kalkınma planlaması çalışmalarına bölgesel boyut kazandırarak ortaya çıkmıştır. Türkiye’de bölgesel planlama çalışmaları 1950’lerde başlamıştır ve 1960’ların başında Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasıyla, gelişimi hız kazanmıştır. Ancak bu birikim, yerelde ivme sağlayıcı taban bulamadığı bir ortamda, merkezi bürokraside bölgeye yönelik çekinceler oluşması nedeniyle kurumsallaşma olanağını bulamamıştır. Bu durum 1980’lerin başına doğru bir gerileme sürecine neden olmuştur. Bununla birlikte, uluslararası konjonktürdeki değişmeler ve yeni bir bölgesel planlama anlayışının ortaya çıkması, Türkiye’nin bölgesel dengesizlik sorunlarının çözümünde bölgesel planlamanın önem kazanmasına yol açmıştır. Devlet Planlama Teşkilatı’nın Kalkınma Bakanlığı’na dönüşme süreci ve Avrupa Birliği’ne yapısal uyumun önemli ayaklarından biri olan Avrupa bölgesel planlama ve bölge sistemine adaptasyon Türkiye’deki bölgesel planlama çalışmalarına etkide bulunan iki önemli unsurdur. Kalkınma amaçlı A.B. fonlarından yararlanmada koşul olan reformlar, D.P.T./Kalkınma Bakanlığı’nın koordinasyonunda ve yönlendirmesinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’nin içsel gelişim çizgisi ve bunların günümüze yansıyan çıktıları ve yeni bir ivme olarak, A.B.’ye yapısal uyum kapsamında yapılan reformlar, bölgesel planlama sisteminde farklı boyutlar yaratmıştır. Bu boyutların görünümü yerele verilen yetkilerin alternatif kurumsal yapıların ortaya çıkması eşliğinde merkez tarafından geri alındığı yolundaki tartışmalar etrafında belirginlik kazanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Planlama, Bölgesel Kalkınma, Devlet Planlama Teşkilatı/Kalkınma Bakanlığı, Avrupa Birliği, Merkez-Yerel İlişkisi. ABSTRACT Regional inequalities have become a significant problem after World War II. The aim of preventing economic instabilities among the regions and their influence upon the spatial and social structure has initiated the solution seeking within the development studies. In addition to having an executive role, the planning, that can also be used as a tool for the purpose of administrative development, has undertook a dominant mission in development studies that have gained a multi-faceted scope. Regional planning has aroused as adding a regional dimension to development planning studies. Regional planning studies in Turkey have started in 1950s and their development has accelerated when State Planning Organization was established in early 1960s. However, this back-demand did not find the accelerating ground in the territory and never found the chance to institutionalize because of the hesitations in the central bureaucracy towards the region. These conditions have led to a recession process in early 1980s. Nonetheless, the changes in international conjuncture and the occurence of a new mentality of regional planning have caused the regional planning to gain importance in the settlement of Turkey’s regional instability problem. There are two main factors that affect the regional planning studies in Turkey. The first one is the process of State Planning Organization’s turning into Ministry of Development. The second one is the European regional planning and the adaptation to the regional system which is one of the most important bases of structural adjustment to the European Union. Reforms, which are fundamental in benefiting from European development funds, have been fulfilled with the coordination and orientation of State Planning Organization/Ministry of Development. Turkey’s internal development line and its outcome until today and the reforms that are fulfilled as part of structural adjustment to European Union as a new momentum, have created a new scope in the regional planning system. This scope takes shape around the discussions of the central’s revoke of the authority granted to the locale with the emergence of alternate institutional organizations. Key Words: Planning, Regional Development, State Planning Organization/Misintry of Development, European Union, Central-Local Relationship