Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NADİRE SEYİDOVA
Danışman: NADİR EROĞLU
Özet:Küresel finans hareketlerinin serbestleşmesi ve artması ile birlikte menkul kıymet alım satım işlemleri de artmış, bu durum menkul kıymet yatırımcılarının hak ve yükümlülüklerini güvenli şekilde yapabileceği altyapı sistemlerinin gerekliliğini ortaya koymuştur. Özellikle, menkul kıymet piyasalarındaki işlemci ve işlem sayısının artması etkin bir takas ve saklama sisteminin gerekliliğini artırmaktadır. Menkul kıymet alım satım işlemlerinde tarafların tek tek birbirleri ile alış veriş yapmaları yerine takas merkezinin olması ve tarafların sadece takas merkezine karşı hak ve sorumluluklarının olması işlemlerin daha hızlı, güvenli ve etkin biçimde yapılmasına olanak tanımaktadır. Tez, takas kurumlarının menkul kıymet işlemlerindeki etkinliğini artırmak, takas işlemlerinden dolayı oluşabilecek riskleri azaltmak, piyasa katılımcılarının güvenilirliğini sağlamak ve finans piyasalarının gelişmesine katkıda bulunmak için yaptıkları çalışmaları kapsamaktadır. Teminat ve risk yönetiminin merkezleştirilmesi için dünya borsalarında ve takas kurumlarında uygulanan SPAN, TIMS, STANS gibi yöntemlerle birlikte Takasbank’ın fonksiyonları, Merkezi Takas Tarafı olarak verebileceği hizmetler ve İstanbul Finans Merkezi Projesi kapsamında bölgesel takas merkezi olma potansiyeli çalışma kapsamında incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: mutabakat, takas, saklama, takas ve saklama kurumları, risk, merkezi karşı taraf, teslim karşılığı ödeme, teminatlandırma, SPAN, TIMS, STANS, Takasbank, takas merkezi SUMMARY Together with the liberalization and increase of the global financial transactions security transactions also increased, and this case has revealed the necessity of infrastructure systems that the investors of the security would be able to do safely their rights and obligations too. Especially, the increase of number of processors and transactions in the security markets enhances the necessity of an efficient clearing and settlement systems. In security trading transactions having a clearing center instead of making purchases by the parties individually with each other and having rights and responsibilities of the parties only towards the clearing center facilitates to make the processes more quickly, safely and effectively. The thesis covers the studies of clearing houses conducted in order to improve the efficiency of security transactions, to reduce the risks that may occur due to the clearing transactions, to ensure the reliability of the market participants and to contribute to the development of the financial markets. Together with the methods such as SPAN, TIMS, STANS applied in world stock markets and clearing houses for centralizing the guarantees and risk management, the functions of Takasbank, the services given by Central Clearing Party and the potential of being a regional clearing center in Istanbul Finance Center Project are analyzed in the study. Keywords: clearing, settlement, custody, clearing and settlement houses, risk, central counterparty, delivery versus payment, margining, SPAN, TIMS, STANS, Takasbank, clearing center.