Payları borsada işlem gören bankaların sermaye piyasası açısından gözetimi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İBRAHİM ETHEM SANCAK

Danışman: NADİR EROĞLU

Özet:

PAYLARI BORSADA İŞLEM GÖREN BANKALARIN SERMAYE PİYASASI AÇISINDAN GİMİ Bu tez çalışmasında Türkiye’de payları borsada (İMKB’de) işlem gören bankalarda görülen uygulamalardan hareketle “Türkiye’de payları borsada işlem gören bankaların giminde etkinlik zayıftır.” hipotezi test edilmiştir. Bankacılık krizinin görüldüğü 1999, 2000 ve 2001 yıllarında finansal olarak çöken dört banka, Yaşarbank, Esbank, Demirbank ve Toprakbank vaka incelemesi yöntemi ile incelenmiş ve kamuyu aydınlatma uygulamalarından hareketle, bu bankaların paylarına İMKB kanalı ile yatırım yapmış kişiler ile bu bankaların hakim ortak ve yöneticileri arasında asimetrik bilgi olup olmadığı araştırılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar, hipotezi doğrular mahiyettedir: Halka açık bankaların pay piyasalarında kamuyu aydınlatma uygulamaları bakımından bilgi etkinliği ortamı oluşmamıştır ve asimetrik bilgi ortamı yoğundur. Bu da, bu statüdeki bankaların sermaye piyasası açısından incelenen dönem için etkin olmayan bir gim uygulaması altında olduğunu ortaya koymaktadır. Payları bir borsada işlem gören bankalar, mahiyetleri itibarı ile sistemik açıdan önemli finansal kuruluş olarak kabul edilmelidir. Bu kabul sonrasında, bu kuruluşların düzenleme, gim ve denetimi sadece BDDK veya sadece SPKr tarafından değil, ortaklaşa ve koordinasyon içerisinde yapılmalıdır. Buna ek olarak, tüm finansal sistemde sistemik riskleri izlemek üzere faaliyet gösteren uzman bir kuruluş yoktur. Bu eksikliği gidermek üzere, bir istişare heyeti mahiyetindeki Finansal İstikrar Komitesi, operasyonel imkanları ve uzmanlığı olan sürekli bir yapıya dönüştürülebilir. Daha radikal bir öneri de, finansal yapı modelini tümden yenilemek olabilir. Son olarak, sermaye piyasasının temel kanunu ile bankacılığın temel kanunu arasında uyumlaştırılması gereken; sermaye piyasası yatırımcılarının haklarını korumaya yönelik hükümlerin eklenmesine ihtiyaç vardır. Bunlardan biri banka sırlarına diğeri de TMSF’ye devredilme durumunda hakim ortak olmayan yatırımcı haklarının korunmasına dairdir. Anahtar Kelimeler: Banka, Halka Açık Şirket, Kamuyu Aydınlatma, Gim, Sermaye Piyasası.   ABSTRACT CAPITAL MARKET OVERSIGHT OF PUBLICLY TRADED BANK COMPANIES This thesis tests the following hypothesis: “Capital market oversight of publicly traded bank companies in Turkey has been weakly efficient.” During the banking crises between the years 1999-2001, four publicly traded banks, Demirbank, Yaşarbank, Esbank and Toprakbank, financially collapsed and their ownership transferred from their shareholders to a governmental body, the Savings Deposit Insurance Fund(SDIF). Considering these events, we examined the public disclosure implementations of the banks. The focus was analyzing asymmetric information and information efficiency to be able to derive a conclusion about capital market oversight efficiency. Outcomes of the analyses were strong enough to indicate that there were serious asymmetric information and no strong form information efficiency between the controlling (majority) shareholders of the banks and the retail investors. Thus, we proved that capital market oversight of publicly traded banks in those years was not well efficient. Publicly traded banks in Turkey are systemically important financial institutions. Therefore, these banks require special attention by deploying coordinated regulation, oversight and enforcement. On the other hand, there is no an expert agency dedicated to controlling systemic risks in Turkey. To cope with systemic risks, the Financial Stability Committee of Turkey should be converted to an institution. Moreover, changing the current financial structure is another option. Finally, the following two areas should be re-regulated in coordination of the regulators to have stronger protection of publicly traded bank companies’ investors: The bank secrecy article of the Banking Law and the rules of share transfers to the SDIF in the event of bank collapses. Keywords: Bank, Publicly Traded Company, Capital Market Oversight, Disclosure, Capital Markets.