Yerellik ve Evrensellik Bağlamında Asghar Farhadi Sineması: "Bir Ayrılık" ve "Satıcı" Filmlerinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EZGİ BÜŞRA ÇİNAR

Danışman: FATİME NEŞE KAPLAN İLHAN

Özet:

Kültür insan varsa var olur, insan ise kültürü ile varlık kazanır. Kültürün dahil olduğu her şeyi kapsayan öğeler insan üretimlerinin şekillenip kök salmış halleridir. Bunlardan biri olan sanat ve özelinde sinema da belki de en çok kültürü yaşatan alanlar olarak varlık bulmaktadır. Kültürün temsilleri olarak her daim yansımasını gördüğümüz sinema, kitlelere de hitap etme ve etkileme açısından da önem arz eden bir alan olarak bulunmaktadır. Sinema-toplum ilişkisi içinde İran toplumu ve sinemasını ele aldığımız çalışmanın ana hatlarını irdelemek adına kültür kavramı ve de insan yaşamı içindeki temsilleri önemlidir. Sinemada anlam yaratımı görsel imgelerin gücü ile sağlanır. Bu imgelerin yansımaları sağlanırken de, içinde yetiştiği kültürel kodlar vasıtası ile şekillenmesi, sinemasal anlatımın kültürel yolculuğunu da gösteren bir nokta olur. Bu çalışmanın amacı; kendine özgü bir sinema dili ile yalnızca ülkesi olan İran topraklarında değil, dünya sineması içinde esasında geniş bir topluma hitap eden sinema dili ile Asghar Farhadi Sineması’na bakmak ve de filmlerinde oluşturduğu yerel ve evrensel kültürel kodları nasıl kullandığı ve bu yolla nasıl bir sinemasal anlam yaratma yoluna gittiğini incelemektir. Araştırma ele alınırken kültür, kimlik, küreselleşme, yerellik ve evrensellik olguları çerçevesinde tartışılarak ve buna yönelik Farhadi filmlerinin analizleri de sosyolojik bir yöntem izlenerek oluşturulmuştur. Bu bağlamda da araştırmanın kapsamını kültür-yerellik-evrensellik kavramları ile İran Sineması oluştururken, araştırmanın sınırlılığını Farhadi ve Farhadi filmleri oluşturmaktadır. Zira bu çalışmanın evren ve örneklem bazından temsilleri olan İran Sineması ve Farhadi filmleri de özelinde Farhadi Sineması’nın yerel ve evrensel kültürel kodları kullanarak nasıl bir özgün sinema dilini oluşturduğunu ve de sinemasındaki kültürel ortamı ne şekillerde oluşturduğunu analiz etmek üzerine kuruludur. Araştırmanın konusu üzerinden literatür taramasına bakıldığında konuya dair araştırmaların yetersiz olması ve hatta yok denecek kadar sayılı veriler sunması bu çalışmayı akademi anlamında etkin bir noktaya taşımaktadır. Farhadi’nin sinemasal dili vasıtası ile uzanan yolculukta bilimsel ve antropolojik açıdan irdelenen kültür kavramı ve küreselleşme boyutu ile günümüz dünyasına dair kültürel biçimler ile irdeleme imkanı da ele alınan çalışmayı geniş çerçevede sunmaktadır. Farhadi Sineması’nı sinemanın ve sanatın içinde irdelemek, bir noktada sanatın içinde bulunduğu toplumdan ve dünyadan nasıl yansımalar sunduğunu da gösterebilmek adına etkili bir inceleme de sunmaktadır. Diğer akademik çalışmaların ötesinde sadece araştırmayı yürüten yazar ile sınırlı kalmayan çalışma, araştırmanın konusunu oluşturan yönetmenin de son bölümde verdiği cevaplar ile esasında bahsedilen olguların söylemleri bazında, birinci ağızdan da anlatım sağlamıştır. Yönetmen de çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmanın toplumlardan sınıf sistemine, küreselleşen dünya sisteminden sanatın ve sinemanın varlık sebebine dek birçok noktaya değinmesi ve sosyolojik bir bakış açısı ile inceleme sunması Farhadi Sineması’nın yerellik ve evrensellik bazındaki sinemasına etkin bir perspektif sunmaktadır. -------------------- If there is a human, culture will exist, and a human gains a meaning with culture. Everything that includes culture is the shape of man-made things. One of those is art and also cinema keep culture alive mostly. Cinema that is always conidered a reflaction of culture is very important in terms of influencing mases. In the relationship between cinema and society, in the studying of Iran society and cinema, concept of culture and its represantations of human’s life are important. In cinema, meanin making is supplied with the power of the visual images. While suppliying these images, its cultural codes help them. The goal of this tudy is that looking Asghar Farhadi Cinema and local and universal cultural codes that is formed in this films and also analysing how he uses them. While this study has been handling, it has been discussed in terms of culture, identity, globalisation, locality and universality and then this study has been formed. Also, the analiysis of the Farhadi movies has been formed by sociologic method. Within this context, culture, locality and universality and Iran Cinema form the extent of the study. When it comes to its limitedness, Farhadi and Farhadi movies form the extent of the study. In Iran Cinema and Farhadi movies, you can see how genuine language is formed with using cultural codes. When you look at this study, there are inadequate information on this topic makes this study effective in addition to this, analysing Farhadi Cinema in cinema and art, shows how the art is affected by its society and the world. This study differs from others because it is not limited by the writer who conducts a research and it includes the director’s own words. So, the director is been involved in this study. This study mentions societles, class system, globalization and the reason for being of art and cinema by sociologic perspective. Therefore, it offers an active perspective to Farhadi’s locality and universality cinema.