Romantik ilişkilerde ilişki doyumunu ve yaşam doyumunu yordayan etmenler: İki boyutlu ilişkisel benlik değişimi modeli


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DUYGU DİNÇER

Danışman: HALİL EKŞİ

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı İki Boyutlu İlişkisel Benlik Değişimi Modeli’ni (Mattingly, Lewandowski ve McIntyre, 2014) Türk kültürü bağlamında test etmektir. Bu amaçla öncelikle, İlişkisel Benlik Değişimi Ölçeği (Mattingly vd., 2014) ve Ben Tasavvuruna Ötekini Katma Ölçeği (Aron, Aron ve Smollan, 1992) kültüre uyarlanmış; Türkçe Romantik İlişkilerde Benlik Değişimi Ölçeği (Dinçer, Ekşi ve Aron, 2017) geliştirilmiştir. Ardından iki ayrı yol modeli oluşturulmuştur. Birinci modelde ben tasavvuruna ötekini katma, aşka ilişkin tutumlar (Eros, Agape, Storge, Pragma, Ludus ve Mania), bağlanma tarzları (kaygılı ve kaçınmacı bağlanma) ve benlik yönelimlerinin (ilişki yönelimi ve kendileşme / öz-gelişim yönelimi) benlik değişimi (benlik genişlemesi, benlik daralması, benlik budanması ve benlik kirlenmesi) ve benlik değişimi aracılığıyla yaşam doyumu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmaya hâlihazırda bir romantik ilişkisi olan 485 Marmara Üniversitesi öğrencisi katılmıştır. Veriler, Demografik Bilgi Formu, İlişkisel Benlik Değişimi Ölçeği (Mattingly vd., 2014), Ben Tasavvuruna Ötekini Katma Ölçeği (Aron vd., 1992), Aşka İlişkin Tutumlar Ölçeği (Hendrick, Hendrick ve Dicke, 1998), Dengeli Bütünleşme-Ayrışma Ölçeği (İmamoğlu, 1998), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II (Fraley, Waller ve Brennan, 2010) ve Yaşam Doyumu Ölçeği (Diener, Emmons, Larsen ve Griffin, 1985) aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma bulguları ben tasavvuruna ötekini katma, Eros, Pragma ve öz-gelişim / kendileşme yöneliminin benlik genişlemesi üzerinde pozitif yönde, Ludus’un ise negatif yönde etkili olduğunu göstermiştir. Ben tasavvuruna ötekini katma, Eros, ilişki yönelimi ve kendileşme / öz-gelişim yönelimi benlik daralması üzerinde negatif yönde etkilidir. Eros, benlik budanması üzerinde pozitif yönde etkilidir. Ayrıca benlik genişlemesi, benlik budanması, benlik kirlenmesi ve ilişki yönelimi yaşam doyumu üzerinde pozitif yönde etkili iken benlik daralması yaşam doyumu üzerinde negatif yönde etkilidir. ABSTRACT The main aim of this study was to test of the Two-Dimensional Model of Relational Self-Change (Mattingly, Lewandowski, & McIntyre, 2014) in Turkish cultural context. For this purpose, firstly, The Relational Self-Change Scale (Mattingly et al., 2014) and the Inclusion of Other in the Self Scale (Aron, Aron, & Smollan, 1992) were culturally adapted and also, the Turkish Scale of Self-Change in Romantic Relationships (Dinçer, Ekşi, & Aron, 2017) was developed. Then, two different path models were generated. In the first path model, the effects of the inclusion of other in the self (IOS), love attitudes (Eros, Agape, Storge, Pragma, Ludus ve Mania), attachment styles (preoccupied and avoidant attachment styles) and self-orientations (self-development and relatedness) on self-change (self-expansion, self-contraction, self-pruning and self-adulteration) and also, on life satisfaction via self-change were examined. 485 Marmara University students (all currently in a romantic relationship) participated in the study. Data were collected by Demographic Information Sheet, The Relational Self-Change Scale (Mattingly et al., 2014), Love Attitudes Scale (Hendrick, Hendrick, & Dicke, 1998), Experiences in Close Relationships – Revised (Fraley, Waller, & Brennan, 2010), Balanced Integration-Differantation Scale (Imamoğlu, 1998), Satisfaction with the Life Scale (Diene, Emmons, Larsen ve Griffin, 1985). Findings revealed that IOS, Eros, Pragma and self-devlopment orientation have positive effects on self-expansion but Ludus has negative effect on self-expansion. IOS, Eros, relatedness and self-development orientations had negative effects on self-contraction. Eros had positive effect on self-pruning. Also, self-expansion, self-pruning, self-adulteration and relatedness orientations had positive effects on life satisfaction whereas self-contraction had negative effect on life satisfaction.