Şizofreni hastalarına uygulanan duyguları tanıma ve ifade etme psikoeğitim programının değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF AŞIK

Danışman: Gül Ünsal

Özet:

Şizofreni hastalarına uygulanan duyguları tanıma ve ifade etme psikoeğitim programının değerlendirilmesi 1. Amaç: Şizofreni hastalarında yüzdeki duyguları tanıyamama, sosyal işlevselliği etkileyen önemli bir sorundur. Bu çalışma şizofreni hastalarına duyguları tanıma ve ifade etme psikoeğitim programının, hastaların duyguları tanıma ve ayırt etme özellikleri ve sosyal işlevsellikleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma, yarı deneysel (öntest-son test, kontrol gruplu) olarak gerçekleştirilmiştir. Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri’ni (TRSM) takip eden şizofreni hastaları girişim (21) ve kontrol (21) grubunu oluşturmuştur. Girişim grubuna 10 haftalık psikoeğitim programı uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından literatüre dayalı olarak hazırlanan psikoeğitim programı, 10 uzmandan görüş alınarak, düzenlenmiştir. Gruplara, girişim öncesi, sonrası ve 3 ay sonrası ölçüm araçları uygulanmıştır. Ölçüm araçları; kişisel bilgi formu, Yüzde Dışavuran Duyguların Tanınması Testi (YDTT), Yüzde Dışavuran Duyguların Ayırt Edilmesi Testi (YDAT) ve Bireysel ve Sosyal Performans Ölçeği (PSP)’dir. Veriler “Tekrarlı ölçümlerde iki yönlü varyans analizi” kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular: Psikoeğitim programından sonraki ilk ölçümlerde, girişim ve kontrol grubu arasında, YDTT ve PSP puan ortalamaları yönünden istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0,001). Psikoeğitim programından 3 ay sonraki ölçümlerde ise bu fark ortadan kalkmıştır. Psikoeğitim programından sonraki ilk ölçümlerde, YDAT puan ortalamaları girişim grubunda yükselmiş, ancak iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmamıştır. Sonuçlar: Çalışmada uygulanan psikoeğitim programı, yüzde dışavuran duyguların tanınmasını sağlamak ve hastaların sosyal işlevselliklerini arttırmak için etkili bir programdır. TRSM’lerde ve taburcu sonrası rehabilitasyon programlarında kullanılabilir. Ancak sık aralıklarla tekrarlanmalıdır. Anahtar Sözcükler: Şizofreni, yüzdeki duyguları tanıma, yüzdeki duyguları ayırt etme, sosyal işlevsellik, sosyal biliş An evaluation of the psychoeducation program for emotion identification and expression in schizophrenia 1. ABSTRACT Purpose: The inability of patients with schizophrenia to recognize their facial expressions is an important issue that has an impact on social functioning. This study was conducted to determine the effects of a psychoeducation program for emotion identification and expression in schizophrenic patients on their ability to identify and discriminate between emotions and on their social functionality. Materials and Method: The study was of quasi-experimental design (pretest-posttest, with control group). Schizophrenic patients tracked at the Public Mental Health Centers (PMHC) comprised the intervention (21) and control (21) groups. A 10-week psychoeducation program was administered to the intervention group. The psychoeducation program, prepared by the researcher on the basis of the literature, was set up after obtaining the views of 10 experts. Measuring instruments were administered to the groups before the intervention, after the intervention, and 3 months after that. The measuring instruments consisted of a personal information form, the Facial Emotion Identification Test (FEIT), Facial Emotion Discrimination Test (FEDT) and Personal and Social Performance Scale (PSP). The data were analyzed using the "two-way repeated measures analysis of variance." Results: In the first measurements taken at the conclusion of the psychoeducation program, a significant difference was found (p<0.001) between the intervention and control groups in terms of their FEIT and PSP mean scores. In the measurements taken 3 months after the conclusion of the psychoeducation program, this difference had disappeared. In the first measurements taken at the conclusion of the psychoeducation program, FEDT mean scores had increased, but there was no statistically significant difference between the two groups. Conclusions: The psychoeducation program implemented in the study is an effective program that makes recognition of facially expressed emotions possible and increases the social functioning of patients. These programs may be used at the PMHC's and in rehabilitation programs after discharge. They should, however, be repeated. Keywords: Schizophrenia, emotion identification, emotion discrimination, social functioning, social cognition.