Azerbaycan'da Televizyon Yayıncılığındaki Gelişimin Sosyal ve Kültürel Yapıya Etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: JAHAN MAHARRAMOVA

Danışman: Yalçın Yılmaz

Özet:

Her insanın ayrı ayrı hayat yolu olduğu gibi, halkların da kendi hayat yolları vardır. Bu fikirden yola çıkarak diyebiliriz ki XX. yüzyıl Azerbaycan halkının hayatında çok önemli bir dönem olmuştur. XX. yüzyılın hemen başında Azerbaycan çok kısa bir süreliğine olsa da bağımsızlığını ilan etti ve 1918 senesinde ilk kez tüm Doğu ülkeleri arasında kendi özgür, demokratik cumhuriyetini kurdu. Ancak bu Cumhuriyet sadece 23 ay yaşayabildi. 1920 yılında Sovyetler Birliği’nin hakimiyeti altına giren Azerbaycan ancak 1991 senesinde tekrar bağımsızlığına kavuşabildi. Henüz çok genç bir cumhuriyet olması nedeniyle günümüzde halen hayatlarının büyük bölümünü SSCB hakimiyetinde geçiren çok sayıda Azerbaycan vatandaşı bulunmakta. Bağımsızlık sonrası halkın çoğunluğu sosyalizm ideolojisini terketmiş olsa da, küçük bir kısmı halen sosyalizm ideolojisine sahip çıkmaya devam ediyor. Özellikle başta ideolojik sebepler olmak üzere Azerbaycan halkının karışık bir sosyal ve kültürel yapıya sahip olduğu ve bu durumun tüm yaşam alanlarında önemli etkiler yarattığı söylenebilir. Bu çalışmada Azerbaycan’daki televizyon yayınları geçmişten bugüne ele alınarak, televizyon yayınlarının Azerbaycan’ın sosyal ve kültürel yapısı üzerinde yarattığı etkiler incelenmeye çalışılmıştır. Azerbaycan Televizyonu geçmişe göre daha büyük imkanlara sahip olmasına rağmen bu potansiyelini yeteri kadar kullanamamakta. Geçmişte Sovyetler Birliği yönetiminin tam kontrolü ve denetimi altında bulunan Azerbaycan Televizyonu (tek kanallı bir dönem olduğu için sadece AzTV mevcuttu) günümüzde çok daha büyük teknolojik imkanlara sahip ve dünyayla iletişim halinde olmasına rağmen kılık kıyafet gibi basit görsel özgürlüklerin ötesine ne yazık ki geçememiş durumda. Bugün 14 ulusal kanala sahip olan Azerbaycan televizyonlarının tamamı iktidarın kontrolü altında. Buradan yola çıkarak baktığımızda Azerbaycan televizyonlarının sosyal ve kültürel yapı üzerindeki etkisinin kendiliğinden oluşan bir etkiden çok iktidarın istekleri doğrultusunda oluşan bir etki olduğunu söylemek daha doğru olacaktır. -------------------- As everybody has different and unique paths in life, the peoples have different and unique paths as well. In this case, it can be concluded that twentieth century is a period that is of a great importance for the people of Azerbaijan. In the very early of twentieth century, although it lasted for a very short time, Azerbaijan declared independence and established its own independent, democratic republic among all the Eastern countries for the first time in 1918. Yet, this republic survived only for twenty-three months. Coming under the domain of Soviet Union in 1920, Azerbaijan was able to regain its independence in 1991. For it is a very young republic, there are still a great number of the citizens of Azerbaijan living under the influence of the former Soviet Union. Even though the majority of the people abandoned the ideology of socialism after the independence, a small minority still continues to claim the ideology of socialism. It can be said that especially for ideological reasons, the people of Azerbaijan have a mixed social and cultural structure, which has a great impact on all areas of life. This research has been carried out with the worry to study the impacts of TV broadcasting on the social and cultural structure of Azerbaijan by taking the TV broadcastings from past to present into consideration. The Azerbaijani TV broadcasting has more opportunities than in the past, but it cannot make use of these opportunities deservedly. Despite the fact that the Azerbaijani TV broadcasting, which had been under the full control and supervision of the former Soviet Union (only AzTV was present since it was a period of single-channel), has now much more developed technological facilities and interact with the world, unfortunately, it has not been able to go beyond the simple freedom of dress. The Azerbaijani TV broadcasting, in which there are 14 state televisions, is under the control of the government. With this point of view, it can be stated that the impacts of the Azerbaijani TV broadcasting on social and cultural structure of the country are constituted as a result of the demands of the government, rather than the freedom of expression.