Türkiye'de tedavisinde anti-tümör nekroz faktör-alfa kullanılan romatolojik hastalığı bulunanlarda tüberküloz gelişme riskinin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VOLKAN AYDIN

Danışman: AHMET AKICI

Özet:

Amaç: Anti-tümör nekrozis alfa (anti-TNF-α) ilaç tedavisi granülomatöz hastalık gelişme riskini artırabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de romatolojik hastalığı (RH) bulunanlarda anti-TNF-α kullanımı ile birlikte görülen tüberküloz riskinin belirlenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Retrospektif kohort tasarımlı bu çalışmaya Türkiye’de 01.04.2013-31.12.2015 arasında Reçete Bilgi Sistemine kayıtlı ve anti-TNF-α ilaçların endike olduğu RH tanılı reçetesi olan tüm hastalar alındı. Bir yıl (kısa dönem) ve iki yıl (uzun dönem) süreyle anti-TNF-α kullanımındaki rölatif tüberküloz gelişme riski hesaplandı. Bulgular: Çalışma periyodundaki RH reçeteli hasta sayısı 839 316 idi. Kısa ve uzun izlem döneminde RH nedeniyle anti-TNF-α kullanan hasta sayısı sırasıyla 7925 ve 2117 olarak saptandı (anti-TNF-α kullanmayan hasta sayıları sırasıyla 690 930 ve 411 383). Anti-TNF-α alan hastaların yaş ortalaması her iki izlem döneminde de anti-TNF-α kullanmayan hastalara göre anlamlı olarak daha düşüktü (p<0,0001). Anti-TNF-α alan, kısa ve uzun dönem izlenenlerin her birinde en sık karşılaşılan tanı ankilozan spondilit (sırasıyla %54,6 ve %49,5) idi. Anti-TNF-α kullananlarda rölatif tüberküloz riskinin, kullanmayanlara göre kısa dönemde 4,66 kat (%95 GA:2,18-9,96), uzun dönemde ise 6,07 kat (%95 GA:2,25-16,42) arttığı bulundu. Rölatif risk artışı kısa dönemde kadınlarda ve romatoid artritte, uzun dönemde ise erkeklerde ve romatoid veya psöriyatik artritte anlamlı olarak yüksek saptandı. Sonuçlar: İki yıllık izlemi içeren bu çalışma, Türkiye’de RH nedeniyle anti-TNF-α kullanılan hastalarda rölatif tüberküloz riskini ulusal düzeyde gösteren ilk çalışmadır. Çalışmada elde edilen tespitler, anti-TNF-α kullanan hastalarda tüberküloz gelişimine ilişkin mevcut risk yönetim planının isabetliliğini göstermekle birlikte, bu planlamada özellikle risk gruplarına odaklı yeni stratejiler geliştirilebileceğine işaret etmektedir. ABSTRACT Objective: Anti-tumor necrosis alpha (anti-TNF-α) drug therapy may increase risk of granulomatous diseases. This study aimed to determine tuberculosis risk in patients using anti-TNF-α due to rheumatologic disease (RD) in Turkey. Materials and Method: This retrospective cohort study included all patients having prescriptions of RD where anti-TNF-α drugs were indicated and registered to Prescription Information System between 01.04.2013-31.12.2015 in Turkey. Relative risk (RR) of developing tuberculosis was estimated during 1-year (short-term) and 2-year (long-term) anti-TNF-α use. Results: During study period, there were 839 316 RD patients. There were 7925 and 2117 anti-TNF-α users in short- and long-term, respectively (there were 690 930 and 411 383 anti-TNF-α-naïve patients, respectively). Mean age of anti-TNF-α users were significantly lower than that of anti-TNF-α-naïve patients in short- and long-term (p<0.0001). The most common diagnosis in anti-TNF-α users was ankylosing spondylitis during each period (54.6% and 49.5%, respectively). RR of tuberculosis was 4.66-fold (95%CI: 2.18-9.96) and 6.07-fold (95%CI: 2.25-16.42) higher in anti-TNF-α users compared with those of anti-TNF-α-naïve patients in short- and long-term, respectively. Increased RR was especially marked in women or rheumatoid arthritis in short-term, and in men or rheumatoid or psoriatic arthritis in long-term. Conclusion: With a 2-year follow-up, this study is the first to show increased RR of tuberculosis in RDs managed with anti-TNF-α agents at nationwide basis in Turkey. While the study findings confirm appropriateness of current risk management plan regarding tuberculosis risk in anti-TNF-α users, it indicates development of this planning towards being more focused on risk group-based strategies.