Süleymaniye Kütüphanesi Hamidiye Kitaplığı 1186’da kayıtlı Mecmu’a-i Eş’ar (vr. 50b-120a) : (inceleme-metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cenk Açıkgöz

Danışman: ÜZEYİR ASLAN

Özet:

Bu çalışma Süleymaniye Kütüphanesi’nin Hamidiye Kitaplığı’nda 1186 numarada kayıtlı olan Mecmû‘a-i Eş‘âr’ın 50b-120a numaralı varakları arasındaki manzûmelerin metnini içermektedir. Eser ‘Îsâ-zāde ‘Abdullâh tarafından yazılmış ve Haziran-Temmuz 1723 tarihinde tamamlanmıştır. Mecmuanın 50b-120a numaralı varakları arasında toplam 78 şair ve bazıları bu şairlere ait, bazıları kime ait olduğu bilinmeyen 319 gazel, 158 ferd, 62 rübâ‘î/dörtlük, 4 murabba‘, 2 tahmîs, 1 muhammes, 1 müseddes, 1 tesdîs ve 1 kıt‘a-i kebîre bulunmaktadır. Mecmuada 16. ve 17. yüzyıl şairlerinin şiirleri ağırlıktadır. 15. ve 18. yüzyıl şairlerinin şiirleri de bulunmaktadır. İmkanlar nisbetinde dîvânı çalışılmış olan şairlerin dîvânlarına bakılmış ve mecmuada bulunan şiirleri tespit edilerek dîvândaki şiir numarası veya bulunduğu sayfa dipnotta belirtilmiştir. Giriş bölümünde mecmuaların Türk edebiyatındaki yeri ve önemi hakkında kısa bir bilgilendirme bulunmaktadır. Giriş bölümünden sonra mecmuanın şekil ve muhteva özellikleri ele alımıştır. Metinden sonra çalışmadan sağlanan faydalar hakkında sonuç başlıklı bölümde kısa bir değerlendirme daha yapılmıştır. Çalışmanın sonunda şairlerin ve şairlerin şiirlerinin mecmuadaki yerlerinin gösterildiği bir dizin bulunmaktadır. ABSTRACT This study covers parts of poems named Mecmû‘a-i Eş‘âr recorded on pages 50b-120a in Süleymaniye Library on number 1186 Hamidiye. The work was written by Îsâ-zâde Abdullâh and completed in June-July 1723. The pages of mecmua 50b-120a includes totally 78 poets and 319 gazels, 158 ferds, 62 rüba‘ies/poems which composed of 4 lines, 4 murabbas, 2 tahmises, 1 muhammes, 1 müseddes, 1 tesdis and 1 kıt‘a-i kebire. Poets of some poems are known; but some of them are unknown. Most poems was written by 16th and 17th century poets in the mecmua. Mecmua inculdes also poems of 15th and 18th poets. The poets whose poems were studied are handled and the place of poems at the studies are pointed out in the footnote as far as possible. Some knowledge about mecmuas and their places and importance in Turkish Literature are given in the prologue. After this part, form and content specialities of mecmua are handled. After the text of mecmua, a short evaluation is given about the benefits of mecmua. İn the end of the study an index of poets and poems can be found.