Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Azim Öztürk
Danışman: CELAL YARCI
Özet:Bu çalışmada, 2004–2007 yılları arasında İstanbul’da 40 lokaliteden Celtis australis yaprak, dal, kabuk örnekleri ile yetiştikleri topraklardan örnekler alınarak, bu bitkinin ağır metal kirliliğinde biyomonitör olarak kullanılabilirliğinin araştırılması, kirlilik kaynaklarının çeşitleri ve uzaklıklarının öneminin tespiti, ağır metallerin hava ve toprak yolu ile kontamine olma oranlarını belirlenmesi, İstanbul’da bu ağır metallerin oluşturduğu kirlilik boyutunun ve dağılımının tespiti amaçlanmıştır. Ön işlemlerinden geçirilerek örneklerdeki metal içerikleri Atomik Absorbsiyon Spektrofotometresi ile ölçülmüştür. En yüksek kurşun, kadmiyum, bakır ve çinko ortalama değerleri yol kenarından alınan yıkanmamış yaprak örneklerinde sırasıyla 14,90 ± 2,96 ppm, 0,65 ± 0,13 ppm, 19,94 ± 1,17 ppm ve 42,53± 3,08 ppm olarak tespit edilmiştir. En düşük kirlilik değerleri, kurşun ve çinkoda kontrol bölgelerinden alınan dal örneklerinde 1.19±0.12 ppm ve 14,34± 0,71 ppm olarak belirlenmiştir. Kadmiyum ve bakır için ise, en düşük kirlenme yıkanmış yapraklarda 0,30 ± 0,06 ppm ve 5,99 ± 0,21 ppm’dir. Bazı bakır değerleri dışında, diğer araştırıcıların çalışmalarıyla kıyaslandığında, ağır metal konsantrasyonunun üst limiti aşmadığı görülmüştür. İstatistiksel analizler, kurşun ve kadmiyumun daha çok hava yolu ile, bakır ve çinkonun ise kök yolu ile bulaştığını göstermektedir. Bu dört ağır metalin birikiminin azdan çoğa doğru; kontrol bölgeleri, kenar semtler, şehir içi ve yol kenarı şeklindedir. Özellikle trafik yoğunluğu ve yola yakınlık ile doğru orantılı bir birikim gözlenmiştir. Bulgularımız, C. australis’ in başta bakır olmak üzere kullanışlı bir biyomonitör olduğunu göstermektedir. Ayrıca kabukların özellikle uzun dönemli ağır metal kirliliği ölçümünde kullanılabileceği anlaşılmıştır. USING CELTIS AUSTRALIS L. (ULMACEAE) AS A BIOMONITOR FOR HEAVY METAL POLLUTION In this study between years 2004-2007, the leaf, branch and bark samples of Celtis australis and the soil it grows in has been collected from 40 localities to investigate the usability of this plant as heavy metal pollution monitors, to determine the importance of the type of pollution sources and the distance of the plant to the pollution sources, to asses the ratio of airborne and soil borne contamination of heavy metal, to determine the amount and distribution of pollution generated by these metals in İstanbul. After going through preliminary procedure, metal contents of samples have been mesured with the Atomic Absorption Spectrophotometer. The average values of lead, cadmium, copper and zinc pollution were determined in the unwashed leaves taken from the roadside. These values were 14,90 ± 2,96 ppm, 0,65 ± 0,13 ppm, 19,94 ± 1,17 ppm and 42,53 ± 3,08 ppm respectively. The lowest lead and zinc pollution values were observed as 1.19±0.12 ppm and 14,34± 0,71 ppm in branch samples. For cadmium and copper the least values of washed samples are 0,30 ± 0,06 ppm and 5,99 ± 0,21 ppm. After comparison with other studies, it was seen that the concentration of heavy metals did not exceed the upper limit, except for some copper values. The statistical analysis showed that lead and cadmium contamination was via air, whilst copper and zinc contamination was via root. The accumulations of these four metals in increasing order were control regions, suburban, urban and roadsides. Direct correlation between accumulation, density of traffic and closeness to the road was observed. Our results showed that C.australis is a useful biomonitor especially for copper. Also the barks of this plant can be used for long-term measurements of heavy metal depositions. Finally, suggestions were presented for the solution of the problems discussed.