Ergenlerde problemli internet kullanımı, kişilik özellikleri ve sosyal beceri arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞE YAVUZARSLAN GÖK

Danışman: Müge Yüksel

Özet:

ERGENLERDE PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMI, KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ ve SOSYAL BECERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Bu araĢtırmada lise öğrencisi ergenlerin problemli internet kullanımı, kişilik özelikleri ve sosyal beceri düzeyleri arasındaki iliĢki incelenmiĢtir. AraĢtırma iliĢkisel tarama modeline uygun olarak hazırlanmıĢtır. ÇalıĢmada problemli internet kullanımı ile kiĢilik özellikleri ve sosyal beceri arasında iliĢki var mıdır sorusu ile kiĢilik özellikleri ve sosyal beceri düzeyi problemli internet kullanımını yordamakta mıdır sorusuna yanıt aranmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemini Ġstanbul ili Çekmeköy ilçesinde öğrenim gören 144 kız ve 71 erkek olmak üzere toplam 215 10. Sınıf öğrencisi oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın örneklemi küme örneklemesi yöntemi kullanılarak seçilmiĢtir. AraĢtırmada öğrencilerin problemli internet kullanım düzeylerinin belirlenmesi amacıyla “Problemli Ġnternet Kullanım Ölçeği- Ergen (PĠKÖ-E)” (Ceyhan ve Ceyhan, 2014), öğrencilerin algıladıkları sosyal becerilerini ölçmek amacıyla “Sosyal Beceri Envanteri” (Yüksel, 1998), öğrencilerin kiĢisel özellikleri hakkında bilgi edinebilmek için “Temel KiĢilik Özellikleri Ölçeği” (Gençöz ve Öncül, 2012) kullanılmıĢtır. AraĢtırmada elde edilen verilerle ilgili analizler “SPSS 21” programı kullanılarak yapılmıĢtır. Demografik değiĢkenlerin betimleyici özelliklerini ortaya koymak amacıyla ortalama (x), standart sapma (ss), frekans, yüzde,çarpıklık ve basıklık dağılımlarına bakılmıĢtır. Problemli internet kullanımı, sosyal beceri düzeyi ve kiĢilik özelliklerinin demografik değiĢkenlere göre farklılaĢmalarını tespit etmek amacııyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıĢtır. Anlamlı farklılaĢmanın hangi alt gruplar arasında olduğunun belirlenebilmesi için LSD post hoc analizlerinden faydalanılmıĢtır. Öğrencilerin problemli internet kullanım düzeyleri, sosyal beceri düzeyleri ve kiĢilik özellikleri arasındaki iliĢkilerin betimlenmesi amacıyla Pearson Momentler Çarpım Katsayıları hesaplanmıĢtır. Öğrencilerin sosyal beceri düzeyleri ve kiĢilik özelliklerinin problemli internet kullanım düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisini belirleyebilmek için MPLUS.7 programından yararlanarak yol analizleri gerçekleĢtirilmiĢtir. v AraĢtırmadan elde edilen bulgulara göre lise öğrencisi ergenlerin problemli internet kullanım düzeyleri, haftalık internet kullanım süresi ve internete bağlanılan yere göre anlamlı Ģekilde farklılaĢırken cinsiyet ve okul türüne göre farklılaĢmamaktadır. Problemli internet kullanımının, temel kiĢilik özelliklerinden sorumluluk ve geçimlilik alt boyutları ile negatif; duygusal tutarsızlık ve olumsuz değerlendirme alt boyutları ile pozitif yönlü iliĢkili olduğu tespit edilmiĢtir. Yapılan yol analizi neticesinde temel kiĢilik özelliklerinin ve sosyal beceri düzeyinin problemli internet kullanımını anlamlı Ģekilde yordadığı sonucuna varılmıĢtır. Anahtar Sözcükler: Problemli Ġnternet Kullanımı, Sosyal Beceri, Temel KiĢilik Özellikleri, Lise Öğrencisi Ergenler ABSTRACT The purpose of this study is to examine the relationship between problematic internet use, personality traits and social skills of high school student adolescents. The research is designed based on correlational research model. The research is aimed to answer the questions of “Is there a relationship between between problematic internet use, personality traits and social skills of high school student adolescents?” and “Do personality traits and social skills predict the problematic internet use of high school adolescents?”