Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Turgut Koçoğlu
Danışman: KEMALETTİN KUZUCU
Özet:Âbidin Paşa Osmanlı’nın son döneminde yetişmiş entelektüel bürokratlardan birisidir. Çeşitli yerlerde İstanbul’da ve Rumeli’nin bazı şehirlerinde küçük memuriyetlerde bulunduktan sonra II. Abdülhamid devrinde sırasıyla Sivas, Selanik, Adana, Ankara ve Cezâir-i Bahr-i Sefid gibi önemli merkezlerin valiliğini yürütmüştür. Kısa bir süre Hariciye Nazırlığı yapmıştır. Döneminin birçok bürokratı gibi eser bırakmış olan Âbidin Paşa, Türkçenin dışında Arnavutça, Arapça, Farsça, Fransızca, Rumca ve İtalyanca bilmekteydi. Yedi dil bilmesinin avantajıyla önemli edebî eserler üretmiştir. Bu yüzden tarihçilerden ziyade edebiyatçıların dikkatini çeken bir kişidir. Osmanlı İmparatorluğu’nun farklı bölgelerinde muhtelif görevlerde bulunduğu için ülkenin iç ve dış sorunlarına vakıftı. Türk-Yunan sınır meseleleri, ekonomik krizler, borsa, Yemen meselesi, Ermeni meselesi, anayasal düzenlemeler ve bölgesel kalkınma konularında raporlar hazırlayıp çözüm önerileri sunmuştur. Abidin Paşa padişahın 17 Nisan 1879 tarihli fermanıyla Doğu Anadolu’daki ıslahat çalışmalarında bulunmak üzere serkomiser olarak Mamüratülaziz ve Diyarbekir vilayetlerine gönderilmiştir. Bir süre sonra Sivas da görev alanına eklenmiştir. Bu görevi esnasında, devlete karşı yükümlülüklerini yerine getirmedikleri gibi, bölgede birtakım huzursuzluklara sebep olup asayişi ihlal eden eşkıya çeteleriyle ve aşiretlerle mücadele etmiştir. Suçluların elebaşlarını yakalayıp Sivas ve Halep gibi uzak bölgelere sürdürmüştür. Faaliyetleri bölgede rahatlık ve huzur meydana getirmiş ise de, nüfuzlu kişilerin İstanbul nezdindeki girişimleri nedeniyle çalışmaları yarıda kalmış ve görevine son verilmiştir. Bu tezde Abidin Paşa’nın serkomiserlik görevi sırasındaki faaliyetlerini ve İstanbul’la yürüttüğü yazışma metinlerini içeren defter incelenmiştir. Defterde dönemin aşiret yapılanması, işlenen suçlar, verilen cezalar, yabancı devletlerin olaylara müdahalesi, etnik ve mezhepsel çatışmalar ve daha birçok konu hakkında önemli bilgiler mevcuttur. -------------------- ABSTRACT Âbidin Pasha is one of the intellectual bureaucrats who grew up in the last period of the Ottoman Empire. After serving in various places such as in small offices in Istanbul and in some cities of Rumelia, he was the governor of important centres such as Sivas, Thessaloniki, Adana, Ankara and Cezâir-i Bahr-i Sefid respectively during the reign of Abdulhamid II. He worked as a foreign minister for a short time. Âbidin Pasha, who left traces like many bureaucrats of his time, knew Albanian, Arabic, Persian, French, Greek and Italian apart from Turkish. He produced important literary works with the advantage of knowing seven languages. Therefore, he attracted the attention of literati rather than historians. He was familiar with the internal and external problems of the country since he took charge in various positions in different parts of the Ottoman Empire. He prepared reports and proposed solutions on Turkish-Greek border issues, economic crises, stock exchange, Yemen issue, Armenian issue, constitutional arrangements and regional development. Âbidin Pasha was sent to Mamuratulaziz and Diyarbekir provinces as chief inspector in order to make improvement works in Eastern Anatolia with the Sultan’s decree dated 17 April 1879. After a while, Sivas was also added to the field of assigned position. During this mission, he fought bandits and tribes that have not fulfilled their obligations to the state and have caused some unrest in the region and violated public order. He captured the chiefs of the criminals and deported them to distant areas such as Sivas and Aleppo. Although his operations brought comfort and peace in the region, his work was interrupted and his duties were terminated due to the initiatives of the influential people in Istanbul. In this thesis, the book containing the operations of Âbidin Pasha during his duty as chief inspector and the correspondence texts he conducted with Istanbul was examined. The book contains important information about the tribal structure of the period, crimes, punishments, interventions of foreign states, ethnic and sectarian conflicts and many other issues.