Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şeyma Turan
Danışman: ALİ KÖSE
Özet:Osmanlılarda modern psikolojiye dair ilk kitaplar (Psiholoji yahut İlm-i Ruh, Gâyetü’l-Beyan fî Hakikati’l-İnsan yahut İlm-i Ahvâl-i Ruh ve İlm-i Ahvâl-i Ruh ve Usûl-i Tefekkür), Batı’da psikolojinin felsefeden ayrılarak ayrı bir disiplin haline geldiği XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra telif edilmiştir. Bu telifât, Batı’nın nâil olduğu terakkiyâtın en önemli muharriki olarak görülen “ilim”in bu topraklarda “umumî” bir nitelik kazanması yönündeki çabaların mahsûlüdür. Psikoloji, hem Batı hem de İslâm düşün geleneğinde mündemiç, esasında kadim bir bilimdir. Osmanlılarda bu bilimin ilk nüveleri de –müelliflerinin kendi ifadeleriyle- her iki ilim geleneği ile modern psikolojiye dair eserlerin tedkiki ve onlardan iktibaslar yoluyla meydana getirilmiştir. Mezkür kitaplar; tecrübî psikoloji, psikiyatri, nöroloji, fizyoloji gibi bilimlerin konu ve kavramlarını insan tabiatına dair köklü geleneksel bir çerçeve içerisinde sunmaları hasebiyle önceki örneklerinden farklılaşarak, bu yeni bilim dalına dair ülkemizdeki ilk çalışmaları teşkil etmişlerdir. ABSTRACT Early books on modern psychology in the Ottomans which are Psiholoji yahut İlm-i Ruh, Gâyetü’l-Beyan fî Hakikati’l-İnsan yahut İlm-i Ahvâl-i Ruh and İlm-i Ahvâl-i Ruh ve Usûl-i Tefekkür, were written after the second half of the XIX. century when psychology became a seperated discipline from philosphy in the West. These publishings were the result of the struggle for the science (which was seen as the most important driving force of the Western progress) to become public in the Ottoman land. Psychology substantially is an ancient science which is immanent in both Islamic and Western tradition. In Ottomans, the first samples of psychology –in the authors’ own words- were written through the examination and quotation of the works of these two science traditions and of the modern psychology. Since they presented the subjects and concepts of the sciences like experimental psychology, psychiatry, neurology, physiology in a deeply rooted frame related to human nature, the books mentioned above were different from the earlier ones and set an example for this new discipline in Turkey.