Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: REGİMAN DENİZ EKMEKCİ
Danışman: Orhan Baytar
Özet:Türk medyası, Türkiye siyaseti ve ekonomisine bağımlı şekilde dönüşüm geçirmektedir. Bununla birlikte, teknolojinin hızla gelişmesi ve yeni mecra ortamlarının ortaya çıkışıyla, medya endüstrisi dünyada olduğu gibi Türkiye’de de değişim göstermiştir. Medya kapsamı genişlemiş, medya ve eğlence sektörü olarak tüm dünyada anılmaya başlanmıştır. Medyadaki yapısal değişim, aynı zamanda rekabet ortamı ve medya sahipliği yönünden dengelerin de değişimine yol açmıştır. Bu çalışmamızda, serbest piyasa ekonomisinin en önemli unsurlarından biri olarak görülen, yüzyılımızın öne çıkan kavramlarından “rekabet” incelenerek, Türk medya endüstrisindeki yapısı, ekonomik, toplumsal ve siyasi yönleriyle ele alınmıştır. Çalışmanın kuramsal kısmında, Türk medya sektöründeki rekabet tarihiyle birlikte, günümüzdeki gelişmeler de aktarılmıştır. Uygulama kısmında, yazılı basın ve TV sektöründeki tiraj-reklam, eşdeğer ve izlenme değerleri baz alınarak, Türk medya piyasa yapısı sergilenmiştir. InterPress Medya Takip Merkezi verilerine dayanılarak, dergi ve gazetelerin reklam, tiraj bilgileri medya grup kapsamlarına göre ayrı ayrı değerlendirilerek, Türkiye’de önde gelen toplam 649 yayın üzerinden yapılan analizle sektör yapısı ortaya konulmuştur. Her bir ana akım medya grubunun yayın organları bütünleştirilerek, toplam değerler üzerinden sektördeki kategorilerine göre payları belirlenmiştir. Sonuçlar, ana ekseni tiraj-reklam eşdeğerleri olan Tiraj Spirali Rekabet Modeli’yle belirlenmiştir. Ayrıca rekabet hiyerarşisi ve güç ilişkilerini, aşağı-yukarı katmanlarla açıklayan Şemsiye Rekabet Modelleri de araştırmada baz alınarak, analiz yöntemiyle sonuçlara ulaşılmıştır. TV’de de benzer şekilde, Televizyon İzleme Araştırmaları Kuruluşu (TİAK) ve Radyo Televizyon Üst Kurulu’ndan (RTÜK) elde edilen reyting ve TV izleme raporlarından yola çıkılarak, ilk 35 grup üzerinden reyting- reklam değerleri baz alınarak analizler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler neticesinde, Türkiye’de holdingleşen ana akım medyanın oligopol bir yapıya sahip olduğu ortaya konularak; ana akımın genel medya içerisindeki görünümü açıklanmıştır. -------------------- Turkish media is transforming in a way that is dependent on Turkish politics and economy. In addition to this, as technology advances fast and platforms of new mediums emerge, media industry has undergone a change in Turkey much the same around the world. Scope of media/media expanded and has started to be mentioned as Media and Entertainment Industry by all over the world. Structural/constructional alteration in media made a way for competitive environment and caused a change in liabilities from the point of media ownership as well. In this present study, via examined the notion of competition which becomes prominent of our century and which seen as one of most important elements of free market economy, construction of the Notion in Turkish media industry was handled with economic, social and political aspects. Competition history in Turkish media industry were cited as well as current affairs in hypothetic section of the study. In section application of this study, Turkish media market structure was displayed, based upon printed press and circulation- advertising equivalent and view rates in the TV sector. Relying on data of InterPress Media Monitoring Center, advertising and circulation information of magazines and journals were evaluated separately according to scopes of media group so that sector structure was manifested with a analysis through total 649 out of the leading broadcasts of Turkey. By being integrated media outlets of each trend mainstream media group, their parts were specified according to their categories in the sector through total values. The consequences were determined with ‘Circulation Spiral Competition Model’ which is its main axis is circulation – advertising equivalency. Umbrella Competition Models also were used something as base in research, which explains competition hierarchy and power relationships with below-above layers, and it was came to conclusions via method of analysis. Similarly, in TV as well, through first 35 groups, it was brought about analyses on the basis of rating and – advertisings values relying on rating data of Television Audience Measurement Committee (TIAK). As a result of analyses committed, it was exhibited that mainstream media which conglomerates in Turkey, forms a oligopoly structure and it was explained its profile in general media.