Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hamdi Genç
Danışman: TİĞİNÇE OKTAR
Özet:Ereğli Kömür Madenleri (1840-1920) Bu çalışmada, Osmanlı donanması ve sanayisinin en önemli enerji kaynağı olan Ereğli kömür madenleri yönetim, şirketler, çalışma yaşamı ve altyapı yatırımları açısından ele alınmıştır. Ereğli kömür madenleri işletilmeye açıldığı 1840’lı yılların başından 1920’ye kadar sırasıyla Ereğli Kömür Madeni Kumpanyası, Darphane-i Âmire, Hazine-i Hassa, Bahriye Nezareti, Ticaret ve Nafıa, Orman ve Meadin ve Ziraat Nezareti tarafından yönetilmiştir. Ereğli maden havzasında üretilen kömürün tamamı ilk başlarda sadece devlet tarafından satın alınmıştır. Ancak 1882 tarihinde üretimin %40’nın piyasaya satılmasına izin verilmiştir. Böylece birçok yerli ve yabancı işletme madende ocak sahibi olmak için çaba göstermeye başlamıştır. Bunlardan biri, Fransız sermayeli Ereğli Şirketi’dir. Devlet, maden işletmesinde yabancılara imtiyaz verme taraftarı olmadığından, Ereğli Şirketi Osmanlı tebaasından Yanko Bey’e 1893’te verilen Zonguldak limanı imtiyazını 1896’da devralarak, devletin izni olmadan maden ocağı işletmeye başlamıştır. Fakat Osmanlı Devleti, Ereğli Şirketi’nin maden ocağı işletmesini 1912 yılına kadar tanımamıştır. Buna rağmen şirket fiili olarak ocak işletmeye devam etmiştir. Ereğli madenleri çalışma yaşamı bakımından da dikkat çekici bir özelliğe sahiptir. Madende günlük olarak 5000 civarında amele istihdam edilmekteydi. İlk başlarda yaşanan kalifiye işgücü açığı Balkanlar’dan getirilen yerli ve yabancı işgücü ile kapatılmaya çalışılmıştır. Daha sonra 1867’de hazırlanan Dilaver Paşa Nizamnamesi ile bölgede yaşayan insanlara madende çalışma zorunluluğu getirilmiştir. Madende teknik elaman dışında yabancı çalıştırılması yasak olduğu halde, Zonguldak liman ve rıhtım inşaatı ve Ereğli Şirketi ile birlikte Fransız, İtalyan, Karadağlı, İranlı ve Yunanlı amele de çalıştırılmıştır. EREGLİ COAL MINES from (1840-1920) In this work Eregli Coal mines ,the most important energy source for Otoman Navy and industry,were studied in the context of management,working life and infrastrucute investments.From the beginning of the first establishment in 1840 to 1920,Eregli Coal Mines Company was directed by The Imperial Mint,Ministry of treasure,Ministry of Marine,Ministry of Commerce and Public Works,and Ministry of Forestry ,Agriculture and Mines. At the very beginning, the total amount of coal extracted in Eregli mining region was purchased by the state only.Yet,in 1882 the 40 percent of the production was allowed to be sold to the market.As a result many local and foreign companies struggled to have a mine in the region.One of them was Eregli Company with French capital.As the state was not supporting to grant privileges to foreigners,in 1896, Eregli Company took ever a privilege from an Ottoman Citizen called Yanko Efendi granted for Zonguldak port back in 1893 and started coal mining without the permission of the state.However,Ottoman State did not recognize this coal mining activity of Ereğli Company until 1912.In spite of this the company continued to extract coal. Eregli coal mines are also remarkable for its working conditions and life.About 5000 workers were being employed in the mines daily.At the beginning, the shortage of work power was tried to be compensated with the foreign and native workers from the Balkans.Later, with the Dilaver Pasha Regulation the local people in the region were forced to work in the mines.Although it was strictly forbidden to employ foreign workers except technicians,workers from Iran,Montenegro,Greece ,France and Italy were employed in the construction of Eregli Port and quay.