İman-amel münasebeti açısından İbn Teymiyye'nin tekfir anlayışı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KERİM POLAT

Danışman: HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

Özet:

İbn Teymiyye, İslam tarihinde hem yaşadığı dönemde hem de vefatından sonra yazdıklarıyla, fikirleriyle ve eylemleriyle büyük ses getirmiş önemli etkilerde bulunmuş bir şahsiyettir. XVII. yüzyıldan itibaren tecdid ve ıslahat hareketlerine ilham vermesinin yanı sıra metotlarını üçlü tevhid, şirk, tağut, bid’at, tekfir, mürted gibi kavramlar üzerine kuran Vahhabilik, Neo-Selefilik ve Neo-Hârîcîlik gibi akımlar tarafından sahiplenilmesi ve referans alınması onun nasıl bir iman, küfür ve tekfir anlayışına sahip olduğunu önemli hale getirmiştir. Bu sebeple bu çalışmanın temel amacı İbn Teymiyye’nin tekfir anlayışının doğru ve bütüncül bir şekilde ortaya konulmasıdır. Bu amaç gerçekleştirildiği takdirde zikredilen akımların İbn Teymiyye’yi ne kadar doğru veya ne kadar yanlış referans aldığını ortaya koyacak çalışmalar yapmak kolaylaşacaktır. Bu bağlamda çalışmada öncelikle konuyla ilgili kavramlar açıklanmış ve tekfir kavramının tarihi arka planına ışık tutulmuştur. İbn Teymiyye’nin iman anlayışı ve iman-amel münasebeti çerçevesinde mezheplere yaptığı eleştiriler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Daha sonra onun tekfir kaideleri ortaya konulup tevhid ve te’vil anlayışı analiz edilmiştir. Son olarak da bu kaideler ışığında hangi grup ve görüşleri tekfir ettiği detaylı bir şekilde incelenmiştir. ABSTRACT Ibn Taymiyyah is a person who made an overwhelming impression for Islamic history in the period which he lived in and also after his death by his thoughts, acts and his books. He inspired movement of innovation and reform as from 17nd Century. He was adopted and referenced by Wahhabism, Neo Salafism and Neo-Khawarij that built their theories on the concepts as tawhid, shirk, taghut, bid'ah, takfeer and murtad. Because of that his thoughts in faith, kufr and takfeer became so important. Therefore, main goal of this research is revealing Ibn Taymiyyah's thoughts in takfeer rightly and wholly. As long as this main goal is fulfilled, studying on the currents (Wahhabism, Neo-Salafism and Neo-Khawarij) will be easier and it will be clear that these currents understand Ibn Taymiyyah's thoughts truly or falsely. In this regard, the concepts related to the subject and historical background for takfeer were explained firstly. Understanding of faith to Ibn Taymiyyah and his critics to madhabs in pursuant of relation between faith and deed were examined in detail. After that, his principles on takfeer was revealed and his understanding of tawhed and ta'weel was analysed. Finally, it was examined in detail which groups and thoughts he denied according to his principles.