Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sevim Özlü Tuncer
Danışman: SİNAN ASLAN
Özet:Çifte Vergilendirme aynı matrah üzerinden farklı ülkelerce mükerrer olarak verginin tarh ve tahakkuk ettirilmesidir. Bu uygulama vergi dağılımda adaletsizliğe neden olduğundan ve uluslararası ticaret hacmini daralttığından çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Globalleşme sürecinde dünya ticaretinde ülke sınırlarının asılması ile devletlerin klasik anlamdaki sınır egemenliği kavramının önemi azalmış̧ olup, uluslararası ticaretten pay almak isteyen devletler çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ile kendi egemenliğinin sınırlandırılmasını kabul etmiştir. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ile gelirin tabiiyet, yerleşim yeri, orijin ülke vb. yöntemlerle bir defa vergilendirilmesi amaçlanmaktadır. Uygulamada da sınır ötesi işlemlerin vergilendirilmesinde üç temel ilke benimsenmiştir. İkamet İlkesi, kişilerin dünya çağında elde ettiği gelirlerin, ikamet ettiği ülkede toplanarak vergilendirilmesi esasına dayanmaktadır. Kaynak ilkesi, gelirin doğduğu ya da kazanıldığı yerde vergilendirilmesi temeline dayanmaktadır. Uyrukluk ilkesi, vergilendirme yetkisini kullanan devletin kendisine uyrukluk bağı ile bağlı olanların dünya çapındaki gelir ve servetlerini vergilendirmesine dayanmaktadır. Vergi anlaşmalarında, çifte vergilendirmeyi önlemek üzere devletler iki yöntem uygulamaktadır. Bu yöntemlerden biri olan İstisna yönteminde, özellikle yabancı yatırımcılar için vergi eşitliğini sağlamaya yönelik bir düzenleme olup, dış̧ ülkelere yatırım yapan girişimciler, ikamet ettikleri ülkede vergiden istisna tutulmaktadır. Bu amaçla gelirlerinin sadece yatırımın yapıldığı ülkede vergilendirilmiş̧ olması amaçlanmaktadır. Bir diğer yöntem olan Kredi yönteminde, yatırımcının ikamet ettiği ülke, bazı kanuni limitler içinde, sanki vergiyi kendisi almış̧ gibi yabancı ülkede ödenen verginin mahsubuna imkân vermektedir. Devletler bu yöntemle varlıkların vergi oranı düşük ülkelere gidişini denetleyebilmektedir. Kredi yöntemi istisna yöntemine göre daha rağbet gören bir yöntemdir. Bu çalışmada çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları kavramı üzerinde durulmuş̧ olup, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına neden ihtiyaç duyulduğu, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının hukuki ve ekonomik boyutu üzerinde çalışılmıştır. Hukuki anlamda çifte vergilendirme aynı kişi ve aynı vergi konusu üzerinden aynı dönemde birden fazla devlet tarafından vergi alınmasını ifade etmektedir. Ekonomik anlamda çifte vergilendirme ise birden fazla kişinin aynı vergi konusu üzerinden ayrı ayrı vergilendirilmesini ifade eder. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının uluslararası ticarete etkisi, Türkiye’nin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzaladığı ülkeler (Avrupa Birliği ülkeleri) bağlamında, bu anlaşmaların öncesindeki ve sonrasındaki ticaret hacimleri karşılaştırmalı olarak incelenerek açıklanmıştır. -------------------- Double taxation is a tax which is taken multiple times over the same income by the different countiries. Because the double taxation caused injustice in the distribution of taxes and reduced the volume of international trade, it has caused the emerging of the double taxation avoidance agreements. With the crossing country borders by international trades in the globalization process, importance of classical meaning of border sovereignty has decreased and the countries, wanting to get a share in international trade, has accepted limit their sovereignty with double taxation avoidance agreements. With double taxation avoidance agreements is intended to take tax over income just once by the methods of natioanlity, residence, country of origin etc. İn practice three basic principles are adopted on taxation of cross-border transactions. Principle of residence is taking taxes by the residence country over the whole income of the tax payer which is gained worldwide. Principle of country of origin is taking taxes over income by the country where the income has emerged. Principle of nationality is taking taxes over the citizens’ worldwide income by the country that taxpayers is bounded by citizenship. On tax agreements, governments apply two methods to avoid double taxation. One of these methods is exception method. Exception method is, especially for the foreign investors, a method that is the regulation to maintain tax equality, and in this method, entrepreneurs, whose invest to the foreign country, do not pay taxes in the residence country for the income gained from foreign investment. Purpose of these regulation is excise the income, that is gained from investment country, only by the investment country. The other method is credit method. In credit method, investors’ residence country, within some legal limits, allows deduct the tax ,that is payed at foreign country, like as take by itself. With this method, governments can check transfers of assets to countries with low tax rate. Credit method is more preferred than exception method. In this work, is to be studied on, the concept of double taxation avoidance agreements, why is needed to double taxation avoidance agreements and economic and legal dimensions of double taxation avoidance agreements. In legal sense, double taxation is taking taxes over the same income from same people/firms at the same period of time by the different countries. In economic sense, double taxation is taking taxes over the same income from different people/firms separately. Effects of double taxation avoidance agreements on international trades, in the context of double taxation avoidance agreements signed by Turkey, is studied trade volumes comparatively before and after the double taxation avoidance agreements.