Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Esra Ateş
Danışman: Mehmet Güneş
Özet:Peyami Safa, 19.yüzyıldaki yenileşme hareketiyle başlayan Türk romancılığının, kendi sesini ve kimliğini bulma sürecinde en önemli isimlerinden biri olmuştur. 1923-1959 yılları arasında kendi adıyla yayımladığı on iki romanında, Birinci Dünya Savaşı’ndan 1960’lara kadar Türk insanının yaşadığı medeniyet krizini çeşitli durumlardan ve farklı bakış açılarıyla ele almıştır. Edebi romanlarının çatısını oluşturan aşk ilişkileri, genellikle Doğu ve Batı’yı temsil eden iki karakter arasında seçim yapmak durumunda kalan bir başkarakter etrafında gelişmiştir. Onun eserlerinde Batı medeniyeti ve onu temsil eden kişilikler; madde boyutunda takılı kalmış, ahlaki anlamda yozlaşmış dejenere tiplerdir. Doğu’yu ve onun ruhunu temsil eden kişilikler ise Batı’nın maddeciliğinden sıyrılıp Doğu’nun maneviyatçı tavrını sürdürme özellikleriyle öne çıkmıştır. Peyami Safa, bu karakterler üzerinden20.yüzyıl insanımızın aşk ve aile hayatına değinirken evlilikler ve ilişkiler üzerine de çeşitli görüşler geliştirmiştir. Aşk ilişkileri genellikle üç kişi arasında kurulmuştur. Bu ilişkilerde karakterlerin ekonomik durumları, sosyokültürel yapıları, eğitim düzeyleri gibi çeşitli faktörler etkili olmuştur. Safa, başkarakteri, yozlaşmamış ve doğru temsil değeri bulunan seçeneğe yönlendirerek okura aşk ve evlilikte verilmesi gereken doğru kararı göstermeye çalışmıştır. Kurulacak olan yeni yuvanın, Türkiye’de aile kurumunun ve toplumsal yapının geleceği açısından son derece önemli olduğunu vurgulamıştır. Aşksız evliliklerin, çiftleşmeden öteye geçemediğini oysa evlilik kavramının aslında ruh beraberliği olduğunu ifade etmiştir. Böylece Türkiye’de aile kurumunun sosyal yapıya olan etkisinde aşkın varlığının önemini vurgulamıştır. Bu çalışma ile Peyami Safa’nın romanları aşk ilişkileri bağlamında ele alınmıştır. Hemen her eserinde psikolojik özellikler bulunması açısından romanlarda psikanalitik eleştiri yöntemi kullanılırken evlilikle neticelenmesi beklenen ilişkilerde Türk aile kavramının önemi açısından sosyolojik okumalar yapılmıştır. -------------------- Peyami Safa became one of the most important names in Turkish novel writing, which started with the modernization movement in the 19th century, in the process of finding its own voice and identity. In the twelve novels that he published with his own name between the years of 1923 and 1959, he addressed the civilisation crisis that the people of Turkey experienced from World War I to1960, through different situations and different perspectives. The love affairs that form the pillar of literary novels are generally developedaround a main character who has to choose between two characters representing the East and the West. In his works, Western civilization and the characters that represent it are materialistic, morally corrupted and degenerated. The characters representing the East and its spirit are distinguished by having been stripped off the materialism of the West and the ability to maintain the spiritual attitude of the East. Through these characters, Peyami Safa developed various opinions on marriages and relations while referring the love and family life of the 20th century people. Love affairs are usually set upon three people. In these relations, various factors such as economic status, socio-cultural structures and education levelsof the characters are effective. Safa tried to show the reader the right decision that should be made about love and marriage by directing the main character to the option which is not degenerated and represents the correct values. He stressed out the new home to-be-built is of paramount importance to the future of the family as an institution and for the structure of the society. He stated that marriages without love and affection can not go beyond mating, whereas marriage is a spiritual union. Thus he emphasized how a family which has been built by a man and woman bonded by the existence of love influences the social structure in Turkey. In this study, Peyami Safa's novels are discussed in the context of love affairs. As there are psychological features almost in every one of them, psychoanalytic criticism method has been used for his novels, whereas in the relations expected to result in marriage, sociological readings have been made in terms of the importance of concept of Turkish family.