Yapay zekâ eksenli gelişen algoritmik toplum ve medya


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon Ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAHADIR KAPIR

Danışman: Filiz Aydoğan Boschele

Özet:

“İnsanoğlu dışında düşünebilen, mantık yürütebilen, problem çözebilen bir varlık var olabilir mi?” sorusu Antik dönemlerden bu yana tartışılagelmiş ve bu düşü gerçekleştirebilmek adına çağlar boyunca mekanik, hidrolik, sibernetik, elektronik gibi birçok alanda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar ve yaşanan birçok teknik ve teknolojik gelişmeler neticesinde “makineler düşünebilir mi?” sorusu soyut düzlemden somut bir alana taşınarak “yapay zekâ” kavramının doğmasına neden olmuştur. Dolayısıyla makinelerin zekâsı, artık bir düş olmaktan çıkararak sosyo-ekonomik ve toplumsal yapılanma üzerinde etkileri olan ve araştırılması gereken bilimsel bir olgu haline gelmiştir. Günümüz dijital dünyasında ise yapay zekâ teknolojileri hali hazırda toplumsal, ekonomik ve kültürel örgütlenme üzerine etki eden birçok teknolojik araca entegre olarak bu araçları dönüştürmüş ya da bazı teknolojileri veya teknolojik araçları etkisiz kılarak kullanım dışı bırakmıştır. Var oluşunu teknolojik gelişmelere borçlu olan kitle iletişim araçları da yapay zekâ teknolojilerinin medya sektörü içerisinde çeşitli alanlarda ve pratiklerde kullanımı neticesinde içeriksel ve biçimsel açıdan bir dönüşüm ve değişim sürecine girmiştir. Bu çalışmada, hem teknolojik bir araç olarak hem de toplumsal ve kültürel yapılanmayı etkileyen ve yönlendiren bir güç olarak medyanın yapay zekâ teknolojileri çerçevesince yaşadığı değişim ve dönüşümün ortaya çıkardığı olanak ve dezavantajlar incelenmiştir. Algoritmik Toplum olarak nitelendirilen günümüz toplumunda yapay zekâ teknolojisinin iletişim alanında ortaya çıkardığı yenilikler medya sektörü içerisinde yapay zekâ alanı üzerine çalışan mühendis ve üst düzey yöneticiler ile yapılan görüşmeler neticesinde tanımlanmış ve bu görüşmelerden elde edilen bilgiler doğrultusunda oluşturulan anket soruları ile izleyicilerin\kullanıcıların algoritmalar ekseninde yeniden yapılanan medya örgütlenmesi hakkında farkındalığı ölçülmüştür. Bu doğrultuda yapay zekâ algoritmalarının medya sektörü içerisine neden ve nasıl dahil olduğu, medyanın bu teknoloji çerçevesince geçirdiği\geçireceği dönüşümün toplum ve bir medya tüketicisi olarak birey üzerindeki olası yansımaları değerlendirilirmiştir.