Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÜLKÜ USLU
Danışman: Okan Yeşilot
Özet:ÖZ Bolşeviklerin 27 Nisan 1920’de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’ne son verip hakimiyeti ele almalarını takiben Azerbaycan’da yeniden oluşması muhtemel milliyetçi hareketlere karşı sıkı tedbirler almasıyla, ülkenin aydın ve yöneticileri sürgün ve tevkiflere maruz kalmıştır. Baskılara dayanamayan aydın ve yöneticilerin bir kısmı Türkiye’ye göç etmek durumunda kalmış, bağımsızlıkla ilgili davalarını dünya kamuoyuna duyurabilmek için genç Türkiye Cumhuriyeti’nde Eylül 1923’ten itibaren basın faaliyetlerine başlamışlardır. Aydınlar, Yeni Kafkasya, Azeri Türk, Odlu Yurt dergileri ile Bildiriş gazetesi gibi siyasi yayınlar ile Azerbaycan Yurt Bilgisi adlı edebi dergide düşüncelerini yaymaya çalışmışlardır. Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti, Birinci Dünya Savaşı’ndan yeni çıkmış, 1919-1922 yıllarında Atatürk önderliğinde bağımsızlık mücadelesi vermiştir. 29 Ekim 1923’te cumhuriyet ilan edilmiş, bağımsızlık sağlanmıştır. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin tek amacı bağımsızlığı korumak, aklı ve bilimi rehber alarak Batı medeniyetleri seviyesine ulaşmaktır. Bu amaç doğrultusunda ülkede bir dizi inkılaplar gerçekleştirilmektedir. “Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaşlaşma sürecinin Azerbaycan muhaceret yayınlarına yansıması (1923- 1934)” konulu bu çalışmanın amacı gerek bağımsızlığın kazanılması yönünde verdiği mücadelede basını en önemli araç olarak kullanan siyasi muhaceretin yayın faaliyetleri hakkında bilgi vermek, gerekse büyük kısmı sabık Azerbaycan Cumhuriyeti azalarından oluşan muhaceretin müstakil Azerbaycan’ı yeniden vücuda getirebilmek ve sonrasında da çağdaş devletler seviyesine ulaştırabilmek yolunda, kendilerine örnek seçtikleri Türkiye Cumhuriyeti’nin izlediği yolu görüp, sabitlemek ve kendi vatandaşlarına örnek teşkil etmesi gayesiyle ne surette yayınlarına yansıttıklarını belirlemektir. Araştırmanın yöntemi; söylem çözümlemelerinde yaygın biçimde kullanılan ‘Makro ve Mikro Analiz’ yönteminden Makro Analiz yöntemidir. ABSTRACT Azerbaijan’s intellectuals and elite were subjected to exile just after Bolsheviks ended Azerbaijan Democratic Republic on April 27, 1920 and took measures against to potential national movements. Some of the intellectuals and elite who could not stand up the Bolsheviks’ pressure any more had to immigrate Turkey, and then they started press activities in September 1923 in the young Turkish Republic to let the world public opinion be aware of their independence war. The intellectuals issued not only some political periodicals called Yeni Kafkasya, Azeri Türk, Odlu Yurt and a newspaper called Bildiriş, but also a literature periodical called Azerbaycan Yurt Bilgisi to spread their ideas about Azerbaijan’s independence. In that period Ottoman Empire collapsed as a result of World War I, but Turkish people resisted to the ruling of invaders between years of 1919 – 1922 by the leadership of Atatürk, declared the establishment of Turkish Republic on October 29, 1923 and then secured its independence. Newly established Turkish Republic’s solely aim was to protect its independence and reach to the level of welfare states by guide of science and secular mind. For these reasons, the governments made a lot of reforms just after securing the independence. The thesis titled “The modernization process of Turkish Republic’s impressions on the Azeri emigration publications (1923 – 1934)” aims to both provide information about press activities of Azeri immigrants who were mostly old parliament members in Azerbaijan and took the press as the most important instrument in the Azeri independence movement, and to show the modernization process of Turkish Republic which they were planning to get it as a model for the future Azerbaijan. In “disourse analyses”, macro and micro analyses methods are used in common. In this thesis, the macro analysis method is preferred to be used.