Egemenlik ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararları doğrultusunda yargılamanın yenilenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Kamu Hukuku Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CİVAN BAŞAR

Danışman: SİBEL İNCEOĞLU

Özet:

TEZ İ İnsan Haklarını Ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesine(İHAS) taraf devletlerin ulusal mahkemelerinde yapılan ceza yargılamaları ile ilgili İnsan Hakları Avrupa Mahkemesine(İHAM) yapılan başvurular üzerine, Sözleşme veya Eki Protokol hükümlerine aykırılık bulunduğunun tespit edilmesi hallerinde, başvuranın mağduriyetinin giderilmesi için Mahkemece İHAS’ın 41 nci md.si uyarınca tazminat ödenmesine karar verilmektedir. Bunun yanı sıra mağduriyetin giderilmesi bakımından taraf devletlerce, İHAM’ın ihlâl kararları üzerine iç hukukta yargılamanın yenilenmesi imkanı tanınmaya başlanmış ve bu bağlamda ülkemizde de önce 4771 sayılı, daha sonra 4793 sayılı yasalar ile ceza usul yasasında düzenleme yapılarak, İHAM’ın ihlâl kararları üzerine yargılamanın yenilenmesi imkanı getirilmiştir. 01 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren Ceza Muhakemesi Kanununda da bu yönde düzenlemeye yer verilmiştir. İşte bu noktada egemen devletlerin kendi ulusal mahkemelerince verilmiş ve hatta temyiz mahkemesince de onanmak suretiyle iç hukukta kesinleşmiş bir yargı kararının, uluslararası bir mahkemenin kararı üzerine yeniden iç hukukta yargılama konusu edilmesinin, yargı yönünden ulusların egemenlik haklarını kullanmalarına bir müdahale oluşturup oluşturmadığı, keza bu uygulama ile egemenlik hakkının kullanımına nasıl bir sınırlama getirildiği konuları tezin asıl inceleme konusu edilmiştir. Bu bağlamda öncelikle iç hukukumuzda ceza usul yasasında yargılamanın yenilenmesi uygulamasının nasıl düzenlendiği ve bu hakkın kullanımına ilişkin yargılama sürecinin nasıl işleyeceği incelenmiş, müteakiben bu uygulama nedeniyle etkilendiği düşünülen insan hakları ve egemenlik anlayışının doğuşu ve tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ile Anayasa’mıza göre egemenlik anlayışının nasıl olduğu irdelenmiş, bunun yanı sıra karşılaştırma yapılabilmesi bakımından İHAS’a taraf devletlerdeki durum ortaya konulmuştur. Sonuç olarak da; yargılamanın yenilenmesi uygulaması ile yargı erki yönünden egemenlik hakkının kullanımının bağdaşıp bağdaşmadığı hususu tartışılmıştır. ABSTRACT European Court on Human Rights (Court), may afford just satisfaction to the applicant, in accordance with Article 41 of European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR) if the Court, upon applications, finds that there has been a violation of provisions of ECHR and Protocols thereto during the criminal trials at domestic courts of the High Contracting Parties of aforesaid agreements. In addition to that retrial is given as an opportunity in domestic laws by State Parties upon the decisions of ECHR finding violations. In this context it was granted in our country by amending the Criminal Procedural Law first with Law No.4771 and then Law 4793. New Criminal Procedural Law came in force on 01 June 2005 also contains provisions to that end. At this very point, whether making a judgment rendered by domestic court of a sovereign state that even became final following the review of appeal courts or courts of cassation a new issue in terms of retrial may or may not, from juridical standpoint, constitute a interference in nations’ exercise of sovereignty power and likewise, with this practice, what kind of restrictions imposed on the exercise of sovereignty are the main study subjects of this thesis In this context, first of all, current provisions of domestic criminal procedural law in terms of implementation and procedure for the exercise of this right are studied. Then, since it is believed to have been effected because of this practice, the birth and historical development of human rights and understanding of sovereignty and sovereignty understanding or perspective of our Constitution is studied carefully. Besides, practices in other State Parties to ECHR are put forth for comparison. As a conclusion, it is discussed that whether retrial practice is compatible with exercise of sovereignty from jurisdictional power perspective or not is discussed.