Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Bülent Oktay Akkoyunlu
Danışman: METE TAYANÇ
Özet:Bu tezde iki farklı bölgede, farklı zamanlarda çalışma yapılmıştır. Bunlardan birincisi Kasım 2000 - Mayıs 2001 dönemleri boyunca İstanbul'un dört farklı bölgesinde yaş birikim örneklenmiştir. Bu bölgeler Topkapı, Bağcılar, Maltepe ve Göztepe'dir. İkincisi, Kasım 2001 - Mayıs 2002 dönemleri boyunca Sarıgazi, Zeytinburnu, Bakırköy, Göztepe, ve Maltepe bölgelerinde yaş birikim örneklenmiştir. Bu tezde aynı zamanda yaş ve bulk birikim arasındaki ilişki tartışılmış, Ocak 2001 - Mayıs 2002 dönemleri arasında, yalnızca Göztepede'de yaş birikimle birlikte bulk birikim örneklenmiştir. Bütün örnekleme boyunca toplam 30 bulk, 210 yağış olayı örneklenmiş ve analiz edilmiştir. Genel olarak dominant anyon SO42- ve dominanat katyondur Ca2+ bulunmuştur. Hesap edilen yüksek zenginleştirme faktörleri, bütün birikim çeşitlerinde bu iyonların deniz dışı kaynaklardan geldiklerini göstermiştir. Bulk ve yaş arasında en yüksek farkı Ca2+ ve SO42- iyonları oluşturmuştur. Bulk birikimdeki NO3- ve NH4+ konsantrasyonları yaş birikimden %30 dan daha fazla bulunmuştur. Bulk birikimdeki SO42-, Ca2+, Mg2+, Cl-, Na+ iyonlarının yaş birikimden %36 ile %62 arasında daha fazla olduğu hesap edilmiştir. Siklonların yörünge analizi, SO42-'ün yoğun endüstriyel aktivitelerin ve düşük kalite linyitin kullanıldığı bölgelerin bulunduğu kuzey ve kuzeybatı yönlerden geldiğini göstermiştir. İstanbul 24-25 Kasım 2001 günlerinde 994 mb'da alçak basınçlı güçlü bir siklonun etkisi altında kalmıştır. Bu periyotta online uydu görüntüleri 00 GMT yüzey haritaları ve 500 hPa jeopotansiyel yükseklik haritalarının eşliğinde alt-olay örneklemesi gerçekleştirilmiştir. İkinci örnek analizleri yüksek iyon konsantrasyonuyla birlikte 6.25 pH değeri vermiştir. Bu örnekleme güçlü bir fırtına ve 960 dakika süren soğuk cephe geçişinin başlangıcında gerçekleştirilmiştir. In this thesis studies are conducted on two main regions on different periods. The study on the first main region presents the chemical composition of wet deposition that occurred at four different regions of İstanbul during the period of November 2000 - May 2001. These regions are Topkapı, Bağcılar, Maltepe and Göztepe. On the other main region during October 2001-May 2002 period, wet deposition was sampled in five different regions, Sarıgazi, Zeytinburnu, Bakırköy, Göztepe and Maltepe of İstanbul. The thesis also discusses the relationships between bulk and wet concentrations. Bulk deposition was collected together with the wet deposition at only one station (Göztepe) during the period of January 2001 - May 2002. Altogether 30 bulk, 210 rain event sampled and analyzed during the whole period. Generally, SO42- is found to be the dominant anion and Ca2+ was found to be the dominant cation. High enrichment factors for sulfate, calcium and potassium in all types of deposition indicated that large amounts of these ions came from sources other than sea. Difference between the bulk and the wet deposition of Ca2+ and SO42- was found to be highest. Those differences between bulk and wet samples with respect to the overall concentration (wet+bulk) were lower than 30% for ammonium and nitrate, while the differences of SO42-, Ca2+, Mg2+, Cl-, Na+ vary between 62% and 36%. Trajectory analyses of cyclones put forward that the main acidic agent SO42- is coming from north / northwest direction where high industrial activity combusting low quality lignite is located. İstanbul was under the effect of a strong cyclone on November 24-25, 2001 period deepening up to 994 mb. Sub-event sampling was carried out during the period in the presence of online satellite images, 00 GMT surface maps and 500 hPa geopotential height maps. Second sample analysis revealed a pH value of 6.25 together with high concentrations of the ions. This sampling was characterized by a thunderstorm and the start of the passage of a cold front that lasted in 960 minute.