Kent mekânının dönüşümü ve yabancılaşma: Kente belgeseller üzerinden bakış


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: LEYLA BEKTAŞ

Danışman: Rabia Vildan Eyigüngör

Özet:

Neoliberal politikaların kentlerde görünürlük kazanması kent mekânını metalaştırmış ve kentlerde rant eksenli dönüşüm faaliyetlerini beraberinde getirmiştir. Sermayenin merkezi haline getirilen kentte gerçekleştirilen hızlı dönüşümler, kentlilerin mekânla kurduğu ilişkiye zarar vermiştir. Yüzyıllardır kentin merkezinde yaşayanlar, bu bölgelerin değer kazanmasıyla yaşadıkları topraklardan uzaklaştırılıp kent çeperlerinde kurulan toplu konutlara sevk edilmeye çalışılmıştır. Onlardan boşalan yerler mutenalaştırılarak yeni sahiplerine devredilmiştir. Bu durum kentsel mekânda bir ayrışma yaratırken aynı zamanda insanların kentte kendilerini yabancılaşmış hissetmelerine sebep olmuştur. Kent içerisinde herhangi bir yer değiştirme söz konusu olmasa da kentin mimarisinde ve planlanmasında gözlenen yapısal değişimler yeni bir barınma, ulaşım, eğlenme, kısacası kentte yaşama deneyimi sunmuştur. Kent; formu hızla değiştirilirken, özgünlüğünden uzaklaştırılmış ve benzer politikalarla şekillendirilen herhangi bir yere benzemeye başlamıştır. Yaşadıkları kentle evleri ve mahalleleri aracılığıyla kurdukları bağın bu şekilde köksüzleştirilmesi, kentlilerin kendilerini yerinden yurdundan edilmiş hissedetmesine sebep olmuştur. Özellikle 2000’ler sonrasında çekilen kent belgesellerinde bu durum daha fazla görünürlük kazanmıştır. Bu çalışmada, kent mekânının dönüşümünün kentlinin yabancılaşmasıyla ilişkisi belgeseller aracılığıyla gösterilmeye çalışılır. Anahtar kelimeler: Kent, kent mekânı, kentin dönüşümü, yabancılaşma, belgesel ABSTRACT After the neoliberal policies became visible in the cities, the urban space commoditized and this caused transformation activities which is related with the income. The fast transformation which is carried out in the cities, which are the center of the capital, damaged the relationship between citizens and the space. For centuries, the people who have lived in the city center have been removed from there and have been forced to move in the apartments in the country side, because the city raises in value. After the area is evacuated, it is gentrified and transferred to its new owners. This situation creates a dissolution in the urban space and makes the people feel alienated in the cities. Even if there is not any removal in the city, the observed structural changes in the architecture and planning of the city offer a new accommodation, transportation, entertainment, for short a new life experience in the city. While city form has been changed rapidly, it becomes somewhere else which is formed by similar policies and removed from its originality. Because the relationship between the citizens and their cities, apartments and neighbourhood becomes rootless, the citizens start to feel homeless. It becomes apparent in the documentaries about the cities which are shot especially after 2000's. In this study, the relation between the transformation in the urban space and alienation will be described with the documentaries. Keywords: Urban, urban space, transformation of urban, alienation, documentary films