Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MAZLUM ÇAPAN
Danışman: Mutay Den Butter
Özet:Ortadoğu coğrafyasının en kadim inançlarından biri olan Ezidilik, geçmişten günümüze üç büyük semavi dinin tüm baskılarına ve 21. yüzyılda sermaye grupları ile ileri kapitalizmin globalleşme başlığı altında azınlık gruplara uygulamış olduğu standartlaştırma çabalarına rağmen yok olmamıştır. Günümüze kadar ulaşmasında; kast sistemi, dışa kapalı bir inanç olma, toplumsal kenetlenme, aidiyet duygusu, ekonomik bağımsızlık gibi beşeri faktörlerin yanında, bulundukları coğrafyanın dağlık ve engebeli olması itibariyle onları dış saldırılara karşı koruması gibi fiziki faktörler etkili olmuştur. Bu saptamalar alan çalışması ile de desteklenmiştir. Melek Tavus inancı, kast sistemi, reenkarnasyon inancı, ateşin ve güneşin kutsal sayılması gibi özelliklerinin yanında yasakları, ritüelleri ve giyim kuşam kurallarıyla da dikkat çeken bu inancın kökenlerine dair değişik görüşler vardır. Genellikle İslam araştırmacıları tarafından belli teolojik özellikleri üzerinde durularak diğer semavi dinlerle ilişkilendirilmeye çalıştıkları ve bunu yaparken de farklılıklarını göz ardı ettikleri Ezidilik inancının, aslında tarih öncesi Babil ve Sümer inançlarıyla da benzerlik taşıdığı görülmüştür. Diğer görüşler üzerinde de durulmakla beraber özellikle 5000 yıllık bir tarihi olduğu ve kökeninin Alevilik ve Yarsanilik ile beraber tarihteki Yezdanilik inancına dayandığı görüş üzerinde durulmuştur. Ezidiler tarihte sadece Mezopotamya’da yayılış gösteren dini bir topluluk iken gerek siyasi gerek ekonomik gerekse çevre toplumları arasında ‘şeytana tapanlar, kâfirler’ gibi algılar yüzünden son örneği IŞİD tarafından gerçekleştirilen katliamlara uğramaları gibi nedenlerle özellikle 20.yy’da göç etmiş veya göç ettirilmişlerdir. Günümüzde Avrupa ülkeleri ile Rusya, Ermenistan, Gürcistan ve İran, gibi çeşitli ülkelere de dağınık bir şekilde yayılmışlardır. Tahmini bir rakam da olsa dünya genelinde yaklaşık 700.000 – 800.000 Ezidi nüfusu yaşamaktadır. Anayurtlarından kopup farklı ülkelerde yaşamaya başlayan Ezidiler hem sosyolojik hem dini algı bakımından pek çok değişim yaşamışlardır. Maruz kaldıkları tüm baskılara rağmen günümüze kadar ulaşmayı başaran Ezidilerin Avrupa’da modern yaşamla tanıştıktan sonra geçirdikleri değişim dikkat çekmektedir. -------------------- Yazidism, one of the most ancient beliefs of the Middle East, has survived until today by defying all the pressures from the three monotheistic religions and the standardization efforts imposed on minorities by investments groups and capitalism under the name of globalization in the 21st century. Social factors such as a caste system, being a self-enclosed belief, social cohesion, a sense of belonging, and economic independence, and physical factors such as their mountainous and rough habitat, have proved effective in protecting them from external attacks. These findings are supported by field work. There are different views regarding the origins of this belief that is characterized by Melek Tavus, a caste system, reincarnation, the sanctity of the sun and fire, along with features such as its bans, rituals and clothes. Generally Islamic researchers have tried to link Yazidism to other monotheistic religions by emphasizing some of its theological features, however they have ignored the differences of this belief. Yazidism carries traits that are similar to beliefs of the Sumerians and Babylonians. Other views have also been discussed, particularly the view that it is based on the 5000-year-old Yazdanism, that shares origins with Alevism and Yarsanism. While Yazidis historically only inhabiting Mesopotamia, they have migrated or forced to migrate especially in the 20th century, due to perceptions among the political, economic, and surrounding societies, that labelled them as devil worshippers or infidels, the most recent examples being the massacres carried out by ISIS. Currently, the Yazidis are scattered throughout Europe as well as Russia, Armenia, Georgia, and Iran. There are around 700.000-800.000 Yazidis worldwide. The Yazidis, who have been detached from their motherland and started living in other countries, have gone through changes in terms of both religion and sociology. Despite the pressures that Yazidis have experienced up to today, they have drawn attention through the modern European lifestyle that they have come across.