Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mehmet Yılmaz
Danışman: UFUK GÜLSOY
Özet:İsrail, Osmanlı sonrası Ortadoğu politikasının belirleyici ögelerinden biridir. İsrail dış politikası üzerinde etken olan iç politika aktörlerinin tanınması bölgesel politikanın anlaşılabilmesi için zorunludur. İsrail'in dış politika aktörleri içinde en ilgi çekeni şüphesiz politikalarını din eksenli olarak belirleyen ve fakat gerektiğinde pragmatik kararlar alabilen 'Radikal Sağ Partiler'dir. Kuramsal olarak seküler bir devlet sistemi kurmuş olan İsrail'in iç ve dış politikasında parlamenter güçlerine oranla oldukça fazla nüfuzları olan bu partilerin İsrail dış politikasını belirleyen aktörler mi oldukları, yoksa seküler fakat yayılmacı liderler tarafından 'pazarlık kozu veya günah keçisi' olarak mı kullanıldıklarının belirlenmesi gerekmektedir. Tezimizin ana konusu, İsrail politikasındaki varlığı devletin kurulmasından öncesine dayanan MafDaL partisinin (Miflaga Datit Le'umit: Dinî Millî Parti) Batı Şeria ve Gazze Şeridi ile alakalı politikaların belirlenmesine etkisidir. Bu bağlamda MafDaL'ın ideolojik ve dinî temelleri incelenmiş, bu temellerin parti politikalarındaki ağırlığı ele alınmış, partinin varlığının son elli yılında geçirdiği evrim ve bu evrim sırasında edindiği dış politika prensipleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Tezimizin ulaştığı temel kanılar şu şekilde lenebilir: 1. İsrail radikal sağı 1967 öncesinde 'yayılmacı', 1967 sonrasında 'yerleşimci' bir çizgi takip etmiştir. 2. Radikal sağ partiler yer aldıkları koalisyon tabanının genişliği ile ters orantılı bir 'şantaj' gücünü ellerinde tuttuklarından daha dar koalisyonlarda fazlaca etkin olmuşlar, bu sebeple de milli birlik hükümeti veya geniş tabanlı hükümetlerden rahatsız olmuşlardır. 3. MafDaL girdiği koalisyonlarda yer alan tek dindar parti olmak istemiş, bunu sağlayamadığında hükümetten siyasi ve ekonomik talepleri olmayan anti-Siyonist Aguda partileri ile aynı koalisyonda yer almayı tercih etmiştir. 4. Din eksenli radikal sağ partiler gerektiğinde gayet pragmatist politikaları destekleyebilmişlerdir. 5. Ultra-Ortodoks Şas Partisi'nin ortaya çıkması ve MafDaL'ın 'sosyo ekonomik tabakaların alt sınıflarından' aldığı oyları kapmasından sonra MafDaL yerleşim birimleri endeksli bir politika belirlemek zorunda kalmış ve dış politika çizgisi daha uzlaşmaz bir noktaya kaymıştır. 6. İsrail radikal sağının bütün partileri gibi MafDaL da lider endeksli bir partidir ve değişen liderlikle birlikte dış politika çizgilerinde de belirgin değişiklikler sergilemektedir. Tezimiz İsrail radikal sağının özel olaylar karşısında gösterdikleri tepkileri olay bazında incelemiş ve bunlardan genel bir politika çizgisine ulaşmaya çalışmıştır. Sonuç bölümünde Oslo Süreci'nin genelde radikal sağ, özelde de MafDaL üzerine etkisi incelenmiş, din eksenli partilerin sürekli artan oy potansiyeli göz önüne alınarak bu partilerin İsrail'in ve Ortadoğu'nun geleceğine ne şekilde yön verebilecekleri hakkında bir yargıya varılmaya çalışılmıştır. SUMMARY One of the determinants of the post-Ottoman Middle East Politics is Israel. An understanding of the domestic policy actors is necessary for the understanding of the regional politics. Among the foreign policy actors of Israel the ones that deserve most attention are the 'Radical Right Parties' that determine their policies with a religious orientation but can take pragmatic decisions when necessary. It is necessary to determine whether those parties with their powers in the domestic and foreign policy of Israel disproportionate to their parliamentary seats are the determining factors in the Israeli foreign policy making, or they are used by secular but territorial maximalist leaders as 'bargaining cards or scapegoats'. The main topic of the current thesis is the impact of MafDaL (Miflaga Datit Le'umit: National Religious Party) as a party the presence of which predates the state of Israel political existence on the determination of policies on the West Bank and Gazza Strip. In this connection the ideological and religious foundations of MafDaL has been studied, the weight of these foundations on the party politics has been examined, and the evolution the party passed by in the last fifty years of its existence and the foreign policy principles it acquired during this evolution have been tried to be understood. The basic understandings the current thesis arrived can be summarized as such: 1. The political line of the Israeli radical right has been 'territorial maximalism' before 1967 and 'settlement' after 1967. 2. Since the radical rightwing parties used to enjoy a 'blackmail potential' disproportional to the broadness of the base of the coalitions they took place, they have been more influential in narrow coalitions and thus were critical of National Unity Governments and broad coalitions. 3. MafDaL preferred to be the only religious party in the coalitions it took place and if could not manage to do this, it preferred to be together with Anti-Sionist Aguda Parties that had no political or economic demands from the governments. 4. Religiously oriented radical right parties managed to support highly pragmatic policies when necessary. 5. After the establishment of the ultra-orthodox Shas Party and its catching the votes of MafDaL's supporters from 'the lower socioeconomic echelons of the society' MafDaL was forced to keep a settlements oriented policy and its foreign policy orientation became tougher. 6. Like all other radical right parties of Israel, MafDaL is a leader oriented party and with the leadership changing it demonstrates significant changes in its policy lines. The thesis examined the reactions of Israeli radical right on specific events and from these tried to reach to a general policy line. In the final chapter the impact of the Oslo Process on the radical right in general and on MafDaL in private is examined and the continuously increasing vote potential of the religiously oriented parties taken into consideration, an attempt was made to reach an understanding of what kind of a form these parties will give to the future of Israel and the Middle East.