Şehre entegrasyon biçimlerinin karikatürdeki temsili


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Güneş Ekin Aksan

Danışman: AYŞEGÜL YARAMAN

Özet:

Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin şehirleşme sürecine Bourdieu sosyolojisinin kavramları üzerinden yeni bir perspektifle bakmak ve şehir yaşamında sosyal ve kültürel sermayenin artan önemini ele almaktır. Modernleşme sürecinde belirlenen ve yüceltilen şehirli söyleminin –çalışmada “şehirli kültürü” kavramı ile ifade edilmektedir- (yeniden) üretttiği sınıflandırıcı kültürel pratikler, şehir mekanında sosyal aktörün sınıfsal pozisyonunu meşrulaştırmaktadır. Bu sınıflandırıcı ve ayırıcı kültürel pratikler sosyal aktörlere roller, stereotipler, etiketler, beklentiler, kimlik ve öznellik biçimleri sunmaktadır. Bu sınıflandırıcı şehirli söyleminin, bir başka ifadeyle “şehirli kültürü” tarafından üretilen simgesel şiddetin oluşumu, şehirli sosyal aktörün sermaye biçimlerini meşrulaştırmada önemli bir işlev görmektedir. Bu bağlamda, çalışmada, 1986-2000 yılları arasında “şehirli kültürü” üzerinden gerçekleşen simgesel şiddet Limon ve Leman mizah dergilerinin analizi üzerinden ele alınmaktadır. Çalışmanın, mizah dili ve simgesel şiddet arasındaki ilişki üzerinden geliştirdiği analiz yöntemi, gündelik yaşam pratiklerinin değişimini ele almak bakımından özgül bir bakış açısı sunmaktadır. 1980’li yıllardan itibaren, şehirlerdeki farklı sosyal ve mekansal alanların sayısı giderek artmaktadır. Şehir mekanının dokusundaki bu değişim yeni orta sınıfın bir başka deyişle, profesyonel, yönetici ve hizmet sınıflarında çıkan yeni zengin sınıfın ortaya çıkışı ile ilişkilendirilmektedir. Çalışma, yeni orta sınıfın, sosyal aktör olarak pozisyonunu kültürel ve sosyal sermaye üzerinden kurduğunu ve kendini “öteki”lerden ayırmakta olduğunu tartışmaktadır. Bu süreçte, “şehirli kültürü”, bu sermaye biçimlerini ve birbirine dönüşümünü meşrulaştıran bir simgesel şiddet aracı işlevi görmektedir. Kültürel ve sosyal sermaye, gündelik yaşamın tüm fragmanlarında “öteki”ni ayırarak, sosyal aktörler arasında ilişki kurmayı sağladığı gibi onlar arasında sınırlar da çizmektedir. Bu bakımdan, “şehirli kültürü” bir simgesel şiddet olarak “öteki”nin şehre entegrasyon biçimlerini olduğu kadar sosyal aktörlerin pozisyonlarını kurmak adına sermayelerini dönüştürme stratejilerini de belirlemektedir. Anahtar Kelimeler: şehirlilik, şehirli kültürü, entegrasyon, simgesel şiddet, kültürel sermaye, sosyal sermaye, mizah, karikatür, Limon, Leman. ABSTRACT The purpose of this study is to develop a new perspective by applying Bourdieu’s sociology of culture to understand the process of urbanism in Turkey and to suggest increasing importance of social and cultural capital in contemporary urban society. My argument is that there is an classificatory cultural practices (re)produced by the discourse of urbanism defined and dignified by the modernism what I propose to call the “urban culture” which legitimate class positions. These cultural practices classify and divide social actors by producing stereotypes, labels, different forms of subjectivity, identities or expectations for them. Active process of this classifying discourse of urbanism in other words, the symbolic power produced by the “urban culture”, plays a central role in the legitimization of different types of capital. For the purpose of understanding the symbolic violence embedded in the discourse of the “urban culture” during the 1986-2000 period, I have analyzed the two comic magazines “Limon” and “Leman”. The method developped by this study for analyzing cartoons which consist of the relationship between the “language of humor” and the “symbolic power”, offers an interesting lens through which to examine shifts in everday life practices. After the 1980s, there have been a growing number of distinct social and spatial areas in our cities. This new texture of urban space is related with the apparition of the new middle classes, in other words the emerging nouveau riche of the professional, managerial and service classes and their consumption practices. This study, argues that the new middle class builds up its position as a social actor through its cultural and social capital. In this process, the “urban culture” as a symbolic power tool, legitimizes these forms of capitals and their metamorphosis. Cultural and social capital simultaneously establish relationships and create boundaries between social actors thereby distinguishing “others”. In this aspect the “urban culture” is a symbolic power tool that defines both the adaptation strategies of the “others” to the urban space and also the system of capital metamorphosis used by social actors to establish their social positions. Keywords: urbanism, urban culture, adaptation, symbolic power, cultural capital, social capital, humor, cartoon, Limon, Leman