Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Metin Gürler
Danışman: GÜLTEN DEMİR
Özet:II. Dünya Savaşı sonrası ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınmaları öncelikli konular olmuştur. Neo-klasik büyüme modeli, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin kişi başına gelir düzeylerinin gelişmiş ülke ekonomileri düzeyine yakınlaşacağı öngörüsünde bulunmaktadır. Ancak bu konuda yapılan çalışmalar, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin gelişmiş ülke ekonomilerine beklendiği ölçüde yakınsamadıklarını göstermektedir. Günümüzde Kişi Başına Düşen Milli Gelir(KBDMG)’lerini artıramayıp belli bir gelir düzeyine takılıp kalan bu ülkeler Orta Gelir Tuzağı’na düşmüş ülkeler olarak adlandırılmaktadır. Çalışmada, neo-klasik düşüncenin öne sürdüğü sermayenin yüksek kâr amacı ile Gelişmiş Ülke’lerden Gelişmekte Olan Ülke’lere akacağı, bu sermaye girişinin ülkede tarımdan sanayiye kayan ucuz işgücü yardımı ile Gelişmekte Olan Ülke ekonomilerini büyüteceği ve Gelişmekte Olan Ülke’lerin durağan duruma geçecek Gelişmiş Ülke’leri bu noktada yakalayacaklarını ifade eden “yakınsama görüşü” sınanmıştır. Gelişmekte Olan ve Gelişmiş Ülke’lerden bazılarının başarılı bir performans göstererek ekonomilerini büyüttükleri ve Kişi Başına Düşen Milli Gelir’lerini artırdıkları görülürken, bazı ülkelerin ise bunu başaramadıkları ve belli bir gelir düzeyi eşiğine takılıp bir üst sınıfa geçemedikleri görülmüştür. Ekonomi yazınında Gelir Tuzağı olarak adlandırılan ülke KBDMG’nin bir eşikte sıkışıp kalması Türkiye için de son dönemlerde tartışılır hale gelmiştir. Çalışmada, gelişmişlikleri örnek alınabilecek 38 Yüksek Gelirli Ülke ve uluslararası piyasalarda Türkiye dahil, Türkiye’nin rekabet halinde olduğu 26 Orta Gelirli Ülke’den oluşan 65 ülkeyi kapsayan, 82 gösterge ve 5 alt endeksten oluşan Gelir Tuzağından Kaçış Endeksi(GTKE) ile ülkeler çok boyutlu olarak incelenmiştir. Dünyada 17. büyük ekonomi olan Türkiye’nin genel ve alt endekslerde çok da başarılı bir sırada yer almadığı tespit edilmiştir. Çalışmada oluşturulan Gelir Tuzağından Kaçış Endeksi 2013-2014 sonuçlarına göre Türkiye endeks değerinin ilk sırada yer alan ülke endeks değerine oranı uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan bazı endeks çalışmalarında ele edilen sonuçlarla ayrıca karşılaştırılmıştır. GTKE sonuçlarında yaklaşık %65 olarak bulunan Türkiye endeks değerinin birinci sırada gelen ülkelerin endeks değerine oranı, uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan endeks çalışmalarında ortalama olarak yaklaşık %60 bulunmuştur. Bu da çalışmada elde edilen sonucun diğer endekslerde ortaya çıkan sonuçlarla örtüştüğünü ve çalışmanın tutarlılığını göstermektedir. 65 ülke için elde edilen GTKE ve Rekabetçilik Alt Endeksi(RAE) değerlerinin KBDMG ile ilişkilerinin hem 2013-2014 dönemi için kesit veri yöntemi ile hem de 1993-1994 döneminden başlayarak 2013-2014 döneminde sona eren yirmi bir dönem için panel veri yöntemi ile sınamaları yapılmıştır. Ayrıca ülkelerin dönemler boyunca birbirlerine ne ölçüde yakınsadıkları da incelenmiştir. Dünya Bankası verilerine göre 1991-2014 yılları arasında Türkiye’nin 24 yıllık dönemde KBDMG’de yıllık bileşik büyüme oranları incelenmiş ve yaklaşık olarak YGÜ olma süresi araştırılmıştır. Son yıllardaki milli gelir büyüme oranındaki düşüş ve KBDMG’in belli bir eşikte sıkışıp kalması nedeni ile bu sürenin beklenenden daha da uzun olacağı sonucuna varılmıştır. Çalışma içinde yapılan analizler sonucunda Türkiye için GTKE’ni oluşturan beş alt endeks başlığı dikkate alınarak 5 ayrı ekonomi politikası başlığı altında 36 adet strateji belirlenmiştir. Bu stratejilerin 99 eylem ile etkinlik kazanacağı düşünülmüştür. Rekabetin ülke boyutundan bölge, şehir hatta işletme(girişim) boyutuna indiği günümüzde Türkiye girişimler için üretimlerini, tasarımlarını ve inovasyonlarını rahatça yapabilecekleri ve uluslararası piyasalarda rahatça rekabet edebilecekleri bir ortamı yaratmak zorundadır. Rekabetçi anlayış bireyden başlayarak tüm ülke geneline yayılmalıdır. Beşeri sermayeye yatırıma öncelik verilerek düşünen yaratıcı bir nesil yaratılmalı, özel sektörün inovasyon yetkinliği teşvik edilmeli ve teknoloji ithal eden ve kullanan değil teknoloji üreten bir ülke olunması için kamunun Ar-Ge alanında özel sektöre öncü olması gerekmektedir. Yarım kalan sanayileşme biran önce tamamlanmalı ve sanayiyi destekleyen bilgi odaklı yeni ekonominin diğer hizmet sektörlerine önem verilmelidir. Anahtar kelimeler: Türkiye Ekonomisinde Büyüme, Büyümede Kırılma (Yavaşlama), Orta Gelir Tuzağı, Rekabetçilik ABSTRACT Economic growth and development of countries have been priority issues since II. World War. Neo-classical growth model predicted that, the developing countires(emerging economies) would converge to deveopled countries(advanced economies). In several studies, it has been demonstrated that some Middle Income Countries(MICs) couldn’t catch the High Income Countries(HICs) as expected. Today, countries those were unable to increase their National Incomes Per Capita(NIPC) to the higher income level and got stuck at a certain income threshold were called as countries fell in Middle Income Trap(MIT). In the study, "convergence approach" that was put forward by neo-classical economists, telling that the capital would flow to developing countries from developed countries to gain high profits and in the host country these capital inflows by the help of sliding of cheap labor from agriculture to industry would cause growth in emerging economies and finally emerging economies would catch developed countries at a phase where they would be at a steady state point has been tested. While some successful performances have been seen as some of developing and developed countries showed that they enlarged their economies and increased National Income Per Capita, while some of them failed to do this and got stuck at a certain income threshold lagging to jump to the upper class level. Recently, getting stuck of income per capita at a threshold so called as an Income Trap of a country was started to be discussed for Turkey. In this study, totally 65 countries where 38 of them were High Income Countries those might be taken as an example of economic development success and 26 of them as Middle Income Countries those had strict competition in the international market along with Turkey have been investigated by Escaping Income Trap Index (EITI) consisting of five sub-indices and 82 indicators multidimensionally. Turkey, the 17th largest economy in the world has not been found taking place at a very successful ranking in overall index and the sub-indices. According to the results of Escaping Income Trap Index for the period 2013-2014 in this study, the ratio of index score of Turkey to the index score of first country in rankings was also compared with the results emerged in some indices generated by international organizations. As a result, the ratio which was calculated as 65% in the study was nearly 60% in indices generated by international organizations. This shows the consistency of the index and the results obtained in this study coincide with the results obtained in other index studies. The realtionships of calculated Overall Index and Competitiveness Sub Index scores with National Income Per Capita for 65 countries have been tested with both Cross-sectional Data Method for the 2013-2014 period and Panel Data Method for twenty one periods starting from 1993-1994 ending 2013-2014 periods. Besides this, the amount of countires convergenced to each other in time was also examined. Annual compound growth rate of National Income Per Capita was examined and the period of becoming High Income Country was approximately searched for Turkey according to the World Bank data for a 24-years period between the years 1991 and 2014. Since the GDP growth rate diminished and National Income Per Capita got stuck at a certain threshold in recent years, it has been examined that this period would be even longer than expected. As a result of the analysis in the study, 36 strategies under 5 seperate economic policies headlines were identified for Turkey considering headlines of five sub-indices forming EITI. These strategies were intended to gain efficiency by 99 actions. Todays where competitiveness is among regions, cities(metropols) even firms(enterprises) rather than countries, Turkey had to create an environment for enterprises to create and produce new ideas and innovations in a comfortable circumstance to be able to compete in international markets. Competitiveness starting with the individuals should be extended to the country entirely. By giving priority to the investment in human capital, a generation thinking creativly should be created, the innovation competence of the private sector should be encouraged and finally the government must be a pioneer for the private sector in the field of R&D to become a technology producing country, rather than a technology importing and using one. Uncompleted industrialization should be completed as soon as possible and the importance to other service sectors of the new economy which will support information-oriented industry should be given. Keywords: Turkey’s economic growth, growth slowdowns, middle income trap, competitiveness