“Tarihçe-yi Cezayir” (hicri 1189, miladi 1775-1776): (hasan bin yusuf ahıskavi)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Savaş Özdemir

Danışman: RECEP AHISHALI

Özet:

Çalısmalarımıza kaynaklık eden “Tarihçe-yi Cezayir”, isimli eser Ahıskalı Hasan bin Yusuf tarafından Cezayir Beylerbeyi Gazi Mehmet Bey’in istegi üzerine yazılmıstır. Cezayir’in tarihi kısaca anlatılmıstır. Eserde asıl anlatılan konu ise İspanyolların (1775) H.1189’daki Cezayir’e saldırılarıdır. Bu arastırmamızda Osmanlı Tarihi içinde Cezayir’in konumu ile ilgilenenlere ısık tutmak amacıyla “Tarihçe-yi Cezayir” adlı eserin transkripsiyonu yapılmıs ve arastırmacıların hizmetine sunulmustur. Eserin yazarı hakkında Mehmet Tahir Bey’in “Osmanlı Müellifleri” adlı eserinde ve Franz Babinger’in ise “Osmanlı Tarih Yazarları” isimli eserinde bilgiler bulunmaktadır. I. Abdülhamit zamanında Gazi Hasan Pasa’nın Kaptan Pasalıgı döneminde Cezayir Eyaletinde meydana gelen savunma savasının nasıl gerçeklestigi anlatılmaktadır. H.1189 (1775) İspanyolların saldırısı anlatılmaya baslanmadan önce sırasıyla su konular anlatılmıstır: İslam Tarihi’nden olarak bahsedilmis ve İslam ordularında donanma kuvvetinin olusturulmasıyla yeni bir bölüme geçilerek denizlerdeki önemli savaslar aktarılmıstır. Daha sonra ise Afrika’da hakimiyet kurmus diger devletler kronolojik sırasıyla yazılmıstır. Bunlardan sonra ise Osmanlı Tarihi’ne geçilerek, kurulus döneminden itibaren I.Süleyman’a (Kanuni) kadar Osmanlı padisahlarından söz edilmistir. I.Süleyman dönemiyle birlikte Barbaros Hayreddin Pasa’nın Osmanlı donanmasındaki ve Cezayir’deki faaliyetleri ayrıntılı biçimde sunulmustur. Yazar yukarıdaki bölümlerden sonra (1775) H.1189 tarihindeki spanyolların saldırısını yer ve zaman belirtmek suretiyle anlatmıstır. Tarihçe-yi Cezayir adlı eser belli bir mantık silsilesi içerisindedir. Konular ise belirli baslıklar halinde olmayıp, düzensiz olarak verilmistir. Osmanlı donanmasında görev almıs büyük Türk denizcilerinin basarılı çalısmaları ve cografya bilimindeki maharetleri örnek teskil etmesi bakımından ayrıntılarıyla anlatılmıstır. ilerleyen bölümlerde ise Cezayir Eyaleti’nin kurulusu ve gelisiminde Barbaros Hayreddin Pasa’nın olusturdugu sistemin hala Cezayir’de devam ettirildigi ve bunun faydaları vurgulanmaktadır. ABSTRACT The “Historical Algeria” which is the source of our studies was written by Hasan bin Yusuf from Ahıska upon the request of Veteran Mr Mehmet who is the principle of Algeria. The history of Algeria is told briefly. The major topic is that Spanish attacked Algeria in H. 1189 (1775). The tanscription of “Historical Algeria” is made and served researchers in order to enlighten the ones who are interested in the position of Algeria during the History of Ottoman. There is information about the author in the works of Mr Mehmet Tahir called “Ottoman Authors” and Franz Babinger called “Ottoman History Authors”. It is told that how the defending war occurs in the state of Algeria during the period of I. Abdülhamid and the Captain Pasha term of Veteran Hasan Pasha. Before telling the attack of Spanish in H. 1189 (1775) the following topics are told in order : The Islamic History is mentioned briefly and the important wars on sea by forming navy forces in the Islamic Army passing a new part. Afterwards, other states who gain ascendacy in Africa are written in chronological order. After these topics, passing Ottoman History and Ottoman Sultans are mentioned from the period of foundation till I. Süleyman (Kanuni). With the term of I. Süleyman the activities of Barbaros Hayreddin Pasha in Ottoman navy and Algeria are told detailed. After the parts above the aouthor told the attack of Spanish in H.1189 (1775) by determining place and date. The work called Historical Algeria is under the train of logic. The topics are told irregularly and not under definite titles. The successful works of big Turkish sailors in Ottoman Navy and their prficiency in the science of geography are told detailed in order to be as a model. In the next parts, it is emphasized that the system which was formed by Barbaros Hayreddin Pasha during the foundation and development of State of Algeria and its value is still carried on.