Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞENUR YASEKİ
Danışman: Emrullah Tuncel
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Kur’ân-ı Kerîm’in doğru okunması, korunması ve
aktarılması açısından büyük bir öneme sahip olan kıraat ilmi, asırlardır İslam
ümmetinin üzerinde hassasiyetle durduğu temel ilim dallarındandır. Bu ilim, hem
Kur’ân’ın farklı okuyuşlarını kayıt altına almakta hem de bunların mânaya
etkilerinin anlaşılmasına imkân tanımaktadır. Bu tezde, Kâf, Zâriyât, Tûr, Necm
ve Kamer sûreleri özelinde kırâat farklılıkları ele alınmış, bunların mânaya
etkisi detaylı biçimde analiz edilmiştir. Çalışma boyunca hem usûl hem de ferşî
alanda ortaya çıkan okuyuş farklılıkları, klasik kıraat kaynaklarına
dayanılarak tespit edilmiş ve anlam bağlamında değerlendirilmiştir. Kıraat
imamlarının ve râvîlerinin tercihleri doğrultusunda ortaya çıkan bu
farklılıklar, dilbilimsel açıklamalarla desteklenmiş; ihtiyaç duyulan yerlerde
lügat, nahiv ve sarf kaynaklarından istifade edilmiştir. Bu bağlamda,
kıraatlerin rivayet boyutunun yanında, anlamı etkileyen yönleri de ortaya
konulmuştur. Araştırma sürecinde mütevâtir on kıraat imamının rivayetleri esas
alınmış olmakla birlikte kıraat literatürü ile lügat ve tefsir eserlerinden de faydalanılmıştır.
Bu bağlamda kıraat farklılıklarının yalnızca birer telaffuz farkı olmadığı,
aynı zamanda Kur’an’ın anlam zenginliğine katkı sağlayan yönleri olduğu
gösterilmiştir. Elde edilen bulgular, kıraat ilminin sadece rivayetlere dayalı
bir alan olmanın ötesinde, anlam derinliği ve lafzî bütünlüğü muhafaza eden bir
disiplini temsil ettiğini ortaya koymaktadır.