Futbol oyun dinamiğinin doğrusal olmayan zaman dizisi algoritmaları ile çözümlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Eyup Yavuz

Danışman: HASAN BİROL ÇOTUK

Özet:

1. Futbol oyunun kendi içindeki karmaşıklığı ve değişkenler arasındaki (pas, ardışık pas, şut faul v.b.) doğrusal olmayan etkileşimler, doğrusal tanımlama ve çözümlemeleri geçersiz kılabilmektedir. Bu çalışmada, doğrusal olmayan zaman dizisi algoritmalarının futbol analizi alanına aktarılması ile bu spor branşındaki doğrusal olmayan karmaşık sistem ilişkilerinin incelenmesinde daha güvenilir ve geçerli bir sonuca ulaşmak amaçlanmıştır. Almanya 2006 Dünya Kupasında grup, 2. eleme, çeyrek final yarı final ve final maçları olmak üzere toplam 64 maç LG HDD&DVD Recording ile kayıt edildi. Bu maçlar sonucunda 2006 Dünya Kupasında ilk dört sırayı ve son dört sırayı alan takımlar analize tabi tutuldu. Araştırmada el notasyon analiz tekniği kullanıldı. Analiz kriterleri, alanında uzman 5 kişilik bir ekip ile yüz yüze görüşmeler sonucunda belirlendi. Verilerin toplanması ve değerlendirilmesinde alanında uzman 3 kişilik futbol antrenörü ile birlikte çalışıldı. Ayrı ayrı notasyon kartlarında toplanan veriler, karşılaştırılarak verilerin tutarlılığı sağlandı. Temel analiz kriteri olarak ardışık pas sayıları seçildi. Doğrusal olmayan analiz yapmak için, ardışık pas sayılarından oluşan zaman dizileri kullanılarak, ardışık pas sayılarının tekrarlanma diyagramları oluşturuldu. İstatiksel analizde takımların ardışık pas ortalamaları arasında anlamlı farklar görülmüştür. İlk dört takımın ardışık pas ortalamaları, son dört takımın ardışık pas ortalamalarından daha büyüktür ve bu büyüklük istatistiki olarak p=0,003 değerinde anlamlı bir farklılık ifade eder. İlk dört sırayı alan takımların ardışık pas sayısı ortalamaları; İtalya milli takımının ardışık pas sayısı ortalaması 2,35, Fransa’nın 2,57, Almanya’nın 2,61 ve Portekiz’in 2,74’tür. Son dört takımın ardışık pas sayısı ortalamaları ise; Trinidad ve Tobago milli takımının 1,59, Kostarika’nın 2,16, Sırbistan Karadağ’ın 1,63 ve Togo’nun 2,09’dur. Tekrarlanma diyagramları 2006 Dünya Kupası sıralamasından bağımsız olarak takımlar arasında pas dinamiğinin farklı olduğunu göstermektedir. Tekrarlanma diyagramları ardışık pas sayılarında ani sıçramaları ve farklı örüntülerin belirdiği dönemleri ortaya çıkarmaktadır. Farklı pas dinamiklerinin belirdiği dönemler oyun sonuçları ile ilişkilendirilebilmiştir. Sonuç olarak tekrarlanma diyagramlar ile gerçekleştirilen doğrusal olmayan zaman dizisi analizi, futbol oyun dinamiğinde (ardışık pas) beliren örüntü değişimlerini ortaya çıkarmaktadır Anahtar kelimeler: Futbol, Analiz, Dünya Kupası, Zaman Dizisi, Gol 2. SUMMARY ANALYSIS OF SOCCER PLAY DYNAMICS BY NONLINEAR TIME SERIES ALGORITHMS The complexity of soccer play dynamics and nonlinear interaction between variables may produce not valided results by linear evaluation and analysis methods. The aim of this study was to transfer nonlinear time series algorithms to analysis of soccer and thus to obtain a more reliable and valid method for evaluation of complex system interactions in this sport. 64 games of the 2006 World Cup were recorded by LG HDD&DVD. Analysis of group and final matches of the first four and the last four ranked teams was performed by notation technique. Analysis criteria were defined by personal interview of five experts. Collection and analysis of data was completed by the assistance of three expert soccer trainers. Data notated by seperate observators were compared for reliable results. The successive passing score was chosen as the main analysis variable. For nonlinear analysis recurence plots of times series of the successive passing sequences were constructed. The statistical analysis yielded significant differences of the means of successive passing scores between the teams. The means of successive passing scores of the first four ranked teams were higher than the last four ranked teams (p=0,003). The means of successive passing scores were for Italy 2,35, for France 2,57, for Germany 2,61, and for Portugal 2,74 (first four ranked teams); for Trinidad and Tobago 1,59, for Costarika 2,16, for Serbia 1,63 and for Togo 2,09 (last four ranked teams). The recurrence plots show that the dynamics of passing was different between the teams independent of the ranking in 2006 World Cup. Sudden transition and changes in patterns of successive passing sequences were detected by the recurrence plots analysis. Key Word : Soccer, Analysis, World Cup, Tıme Serıes, Goal