Erken çocukluk döneminde (4 – 7 yaş) bilişsel beceriler ile sosyal beceriler arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BETÜL KURTULAN

Danışman: BİRSEN GÜZEL

Özet:

Araştırma, erken çocukluk döneminde (48-95 ay) çocukların bilişsel beceri düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu genel amaç çerçevesinde çalışmada ayrıca çocukların sosyal ve bilişsel beceri düzeylerinin demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma tarama modeli ile gerçekleştirilmiş betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini İstanbul Kadıköy İlçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel ve resmi bağımsız anaokulları, ilkokul bünyesinde bulunan anasınıfları, ilkokul birinci sınıfa devam eden çocuklar (48-95 ay) oluşturmaktadır. Örneklemi İstanbul Kadıköy İlçesinde bulunan özel ve resmi okullarda eğitim almakta olan, tesadüfi yöntemle seçilen toplam 420 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Wechsler Erken Çocukluk Dönemi Zekâ Testi-III (Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-III (WPPSI-III), Zeka Testinin alt ölçeklerinde “Kelime Bilgisi (Vocabulary) ” ve “Sözel Akıl Yürütme (Word Reasoning) ” Ölçekleri ve “Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği (MASDU) ” kullanılmıştır. Aynı zamanda çocukların demografik bilgilerini elde etmek için “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde WPSSI-III Zekâ Testinin Türkçesi henüz mevcut olmadığından ölçeğin alt boyutlarının Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlama çalışması yapılarak geçerlik-güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Geçerlik güvenirlik çalışmalarına tesadüfi yöntemle seçilen 300 çocuk dahil edilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Kelime Bilgisi ve Sözel Akıl Yürütme Ölçekleri geçerlik güvenirlik çalışmasında kullanılan 300 öğrenciye 120 çocuk daha eklenmiştir. Ölçekler toplam 420 çocuğa uygulanmıştır. Çalışmada çocukların sosyal beceri düzeylerini belirlemek amacıyla Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği uygulanmıştır. Çocukların bilişsel beceri düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek için ölçeklerden elde edilen puanlar arasında korelasyon analizleri yapılmış, ayrıca çocukların bilişsel ve sosyal beceri düzeyleri ile demografik özellikleri karşılaştırılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel analizi için SPSS 17 paket programı kullanılmıştır. Analizler sonucunda, 48-95 ay çocukların yaş, anne eğitim, baba eğitim, sosyo ekonomik düzey, okul öncesi eğitim alma süresi arttıkça çocukların Kelime Bilgisi Ölçeği puanlarının arttığı gözlemlenmiştir. Analizler sonucunda anne eğitim, baba eğitim, sosyo ekonomik düzey, okul öncesi eğitim alma süresi arttıkça Sözel Akıl Yürütme Ölçeği puanlarının arttığı belirlenmiştir. 48-59 ay çocuklarından elde edilen sözel akıl yürütme beceri puanlarının kardeş sayısı değişkenine göre anlamlı biçimde farklılık göstermediği, 60-71 ay Sözel Akıl Yürütme Ölçeğinden alınan puanların ise farklılaştığı tespit edilmiştir. Kardeş sayısı azaldıkça 6-7 yaş grubunda bilişsel becerilerin arttığı belirlenmiştir. MASDU Ölçeğinden elde edilen sosyal beceri puanlarının cinsiyet, yaş grupları, baba eğitim durumu,kardeş sayısı ve okul öncesi eğitim alma durumlarına göre anlamlı farklılık elde edilmiştir. Ölçeklerden elde edilen bilişsel beceri ile sosyal beceri puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş olup bilişsel beceri düzeyi arttıkça sosyal becerilerin de arttığı görülmektedir. Benzer şekilde çocukların sosyal beceri puanları arttıkça, bilişsel beceri puanları da artmaktadır. Anahtar Kelimeler: Erken çocukluk dönemi, biliş, bilişsel beceri, soysal beceri. ABSTRACT This research is conducted to investigate the relationship between of cognitive and social skills of children (4-7 years old-aged) in early years. In addition, the cognitive and social skills of the children were compared according to their demographic characteristics. This is a correlational study. The universe of the study involves the children from public and private preschool institutions and first grade of the primary schools which belong to Ministiry of National Education in Kadıköy-Istanbul. The sample of the study consists of 420 randomly selected children from these institutions and schools. In the first phase of the study “Vocabulary” and “Word Reasoning” Sub-Scales of “Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-III (WPPSI-III)” were translated into Turkish and validity and reliability studies of this new version were completed. For this phase of the study 300 randomly selected children participated to the study. In the second phase of the study additional 120 randomly selected children were given Vocabulary, Word Reasoning Scales and MASDU. In order to examine the relationship between cognitive and social skills of the children the correlational analysis was conducted. At the same time the cognitive and social skills of the children were compared according to demographic characteristics of the children with t-test and Anova analyses. The statistical analyses of the data was realized with SPSS-17 package programme. The results showed that the Vocabulary Scale scores were higher for older children. In addition the children, having high educated parents, high SES and longer preschool educated got higher Vocabulary Scale scores. The same trend was observed for the Word reasoning scores of the children. The results also revealed that the 4-5 years old aged children’ Word Reasoning Scale scores did not change according to the number of sisters and brothers. However, the same scores of 6-7 years-old aged children changed according their numbers of sisters/brothers. The children having less number of sister/brother had higher Word Reasoning Skills scores. According to the results obtained from the Marmara Social Emotional Adjustement Scale age groups, parent education level, number of siblings and preschool education by the receiving state significiant differences were obtained. The results indicated that there is close correspondence between cognitive and social skills of children in early years. The children having higher social skills scores had also higher cognitive skills and the children having higher cognitive skills scores had also higher social skills. Key Words: early childhood, cognition, cognitive skill, social skill