Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERAL KÜÇÜK YETGİN
Danışman: HASAN BİROL ÇOTUK
Özet:Aşırı Kilolu ve Obez Adölesanlarda Direnç Antrenmanlarının Bazal Metabolizma Hızı ve Serum Leptin Seviyesine Etkisi Bu araştırmada, aşırı kilolu ve obez adölesanlarda vücut kas kütlesini arttırarak yağ oranını azaltmayı hedefleyen direnç antrenmanlarının bazal metabolizma hızına ve serum leptin seviyesine olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan yaşları 15-18 arasındaki 16 aşırı kilolu ve obez erkek adölesan direnç (n=8) ve dayanıklılık (n=8) olarak iki antrenman grubuna ayrılmıştır. Gruplara 6 ay, haftada üç gün, birer saatten oluşan direnç ve dayanıklılık antrenman programları uygulanmıştır. Araştırmanın başında ve sonunda vücut kompozisyonları [boy, vücut ağırlığı, beden kütle indeksi (BKİ), yaşa göre BKİ persentili, vücut yağ ağırlığı, vücut yağ yüzdesi, karın içi yağ, yağsız vücut kütlesi, vücut kas kütlesi) X-SCAN aleti ile belirlenmiş ve bazı antropometrik ölçümler (bel çevresi, karın çevresi ve kalça çevresi) alınmıştır. Ayrıca max. VO2 (Bruce protokolü), omuz ve diz kuvveti (Cybex), bazal metabolizma hızları (ergospirometre) ve serum leptin seviyelerine (ELİSA) bakılmıştır. Araştırmanın sonunda direnç antrenman grubunun, BKİ ve yaşa göre BKİ persentili değerlerinde; her iki antrenman gruplarının ise vücut yağ yüzdesi değerlerinde bir azalma olmuştur (p<0,05). Direnç antrenman grubunun % BW omuz max. extansiyon ve fleksiyon kuvveti, her iki grubun ise diz max.fleksiyon ve %BW diz max. fleksiyon kuvveti artmıştır (p<0,05). Direnç antrenman grubunun bel, karın ve kalça çevreleri ile bel-kalça oranı, dayanıklılık antrenman grubunun ise karın ve kalça çevresi değerleri azalmıştır (p<0,05). Her iki grubun bazal metabolizma hızlarında sağlanan artış dayanıklılık antrenman grubunda istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Grupların max. VO2 kapasiteleri artmış ve serum leptin seviyeleri azalmıştır (p<0,05); ancak bu değişimlerin vücut yağ yüzdesi ve BKİ’deki azalma ile ilişkili olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; uzun süreli (6 ay) direnç ve dayanıklılık antrenmanları, aşırı kilolu ve obez adölesanlarda kas kütlesini korurken, dayanıklılık antrenman grubunda bazal metabolizma hızını ve her iki antrenman grubunda ise max. VO2 kapasitesini arttırmış ve serum leptin seviyesini azaltmıştır. Direnç ve dayanıklılık antrenmanlarının BKİ ve vücut yağ yüzdesinde sağladığı azalma, metabolik parametrelerdeki değişikliklerden bağımsız olarak gerçekleşmiştir. Anahtar Kelimeler: Adölesan, Bazal Metabolizma Hızı, Direnç Antrenmanları, Obezite, Serum Leptin Seviyesi. SUMMARY Effects of Resistance Training on Metabolic Rate and Serum Leptin Levels in Overweight and Obese Adolescents The objective of this study was to investigate the effects of resistance training in overweight and obese adolescents on basal metabolic rate and serum leptin levels. Resistance training aimed to increase muscle mass and decrease fat mass. 16 overweight and obese adolescents (15-18 years old) participated voluntarily in the study and were designed to either resistance (n=8) or endurance (n=8) training. Both training programs lasted 6 months, three days per week, one hour each session. Before and after the training period body composition was assessed by X-SCAN (height, weight, body mass index (BMI), age percentile of BMI, fat mass, percentage of body fat, abdominal fat, fat free mass, muscle mass), and anthropometric measures were obtained (waist, abdomen and hip circumference). The maximal oxygen uptake was indirectly measured by the Bruce protocol; shoulder and lower extremity strength was assessed by isokinetic dynamometer (Cybex). Serum leptin level were measured by Elisa assay. After the training period BMI and age percentile of BMI decreased in the resistance training group, and percentage of fat in both groups (p<0,05). In the resistance group relative strength of shoulder flexor and extensors increased, while absolute and relative strength of knee flexors increased in both groups. In the resistance training group waist, abdomen, hip circumference, and waist to hip ratio decreased, whereas in the endurance group only abdomen and hip circumference decreased (p<0,05). In both groups basal metabolic rate increased which was significant in the endurance group (p<0,05). In both groups maximal oxygen uptake increased and serum leptin levels decreased (p<0,05); these changes were not correlated with the decreases in percentage of body fat and BMI. In conclusion both resistance and endurance training for 6 months were able to enhance maximal oxygen uptake and decrease serum leptin levels in overweight and obese adolescents.; muscle mass was preserved and basal metabolic rate increased in the endurance group. These metabolic changes were not related to the changes in BMI and fat mass. Key Words: Adolescents, Basal Metabolic Rate, Resistance Training, Obesity, Serum Leptin Levels.