Ebeveyn yemek zamanı davranışları ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması ve çocukluk çağı obezitesi ile ebeveyn yemek zamanı davranışları arasındaki ilişki


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NESRİN ARSLAN

Danışman: SAİME EROL

Özet:

1. Bu çalışmanın amacı, Ebeveyn Yemek Zamanı Davranışları Ölçeği’ni (EYZDÖ) Türkçe’ye uyarlamak ve çocukluk çağı obezitesi ile ebeveyn yemek zamanı davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bunun için öncelikle EYZDÖ geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılarak Türk literatürüne kazandırıldı. Araştırma, 2010-2011 Eğitim-Öğretim yılında, İstanbul ili Maltepe ilçesinde bulunan Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı dört devlet okulu (n=719) öğrencileri ve ebeveynleri (n=1438) ile yürütüldü. Araştırmanın verileri, çocukların ve ebeveynlerin sosyo-demografik özelliklerini tanımlayan, çocukların beslenme ve aktivite durumlarını sorgulayan anket formları, EYZDÖ ve çocukların boy ve kiloları ölçülerek toplandı. Ölçeklerin geçerliğine yönelik dil, kapsam, yapı geçerlik, güvenirliğe ilişkin ise madde-toplam korelasyon katsayıları ve Cronbach Alfa güvenirlik katsayı analizleri yapıldı. Analizler sonucunda EYZDÖ’nin orjınalınde olduğu gibi dokuz alt boyut ve 31 maddeden meydana geldiği bulunmuştur. EYZDÖ’nin alt boyutlarının güvenirliği .41-.75 arasında saptanmıştır. Çalışmada, ebeveynlerin yeme konusunda ısrar ve olumlu ikna alt boyutlarının kullanımı ile çocukların VKİ ‘si arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Ebeveynlerin Birden Fazla Yemek Seçeneği alt boyutu kullanım sıklığının çocukların günlük sebze ve meyve tüketim miktarını negatif yönde anlamlı etkilediği bulunmuştur. Ebeveynlerin Atıştırma Miktarları alt boyutu kullanım sıklığı ile çocukların atıştırmalık tüketimi negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Ebeveyn Yemek Zamanı Davranışları Ölçeği, Çocukluk Çağı Obezitesi, Çocuk Beslenmesi, Okul Sağlığı Hemşiresi 2. SUMMARY Parent Meal Time Action Scale Of Turkish Version And Relationship Between Childhood Obesity And Parental Behavior In Mealtime. The purpose of this study is to adapt Parental Meal Time Action Scale (EYZDÖ) into Turkish and to describe the relationship between childhood obesity and parental mealtime behaviors. In order to do this, firstly EYZDÖ validity and reliability analysis were carried out and have been gained into the Turkish literature. The research was carried out with the students and parents (n=1438) of the four state schools (n=719) from Directorate of National Education of Maltepe Istanbul in 2011-2012 Academic Year. The data of the research was collected by the help of; EZYDÖ, measuring the heights and weights of the children, the questionnaires which define the socio-demographic features of the children and their parents and examine the nutrition and activity situation of the children. Item-total correlation coefficients and Cronbach's alpha reliability coefficient analysis were carried out about language, content, structure validity, reliability for the validity of the scales. As a result it has been found out that as in its original, EYZDÖ is composed of nine sub-dimension and 31 items. The reliability of the sub-dimensions of EYZDÖ has been determined between .41-.75. In the study negative meaningful relationship has been determined between the use of insistence and positive persuasion of the parents about nutrition and the BMI of the children. It has been found out that the sub-dimension usage frequency of the parents’ more than one food option has a significantly negative effect on the fruit and vegetable consumption of the children. It has been found out that there is negative meaningful relationship between the sub-dimension usage frequency of the snack quantities of the parents and the snack consumption of the children. Key words: Parent Meal Time Action Scale, Childhood Obesity, Child Nutrition, School Health Nurse