Toplumsal belgesel fotoğrafta, fotoğrafçı ve yabancılaşma

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sevra Nihal Yalçın

Danışman: ERGÜN TURAN

Özet:

ÖZET Bu çalışma, toplumsal belgesel fotoğraf ve yabancılaşma ilişkisi üzerine odaklanmış, çok yönlü bir kavram olan yabancılaşma olgusunun, bir özne olarak toplumsal belgesel fotoğrafçının kendisi, üretimleri ve üretim süreci üzerindeki etkilerini mercek altına almayı hedeflemiştir. Tezimiz, ‘Yabancılaşma’, ‘Belgesel Fotoğraf’ ve ‘ Toplumsal Belgesel Fotoğrafçı’ olmak üzere üç ana başlıktan oluşmuştur. Birinci bölümü oluşturan yabancılaşma olgusu, öncelikle farklı kuramcıların görüşleri üzerinden irdelenmiştir. Bireyin toplumsal yaşamdaki yeri, yabancılaşma ve kitle ilişkisi üzerinden ele alınmış, insanın doğaya yabancılaşması, emeğine ve dolayısıyla kendisine yabancılaşması bağlamında tartışılmıştır. İkinci bölümde, tezimizin ana konusu olan toplumsal belgesel fotoğrafçı ve yabancılaşma ilişkisini temellendirebilmek için, belgesel fotoğraf kavramı ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise, çağımızda oluşan görüntü bombardımanının neden olduğu ortam üzerinden, birey olarak fotoğrafçının durumu irdelenmiştir. Son olarak, günümüz koşullarında Türkiye ve Dünya Pazarı’nda belgesel fotoğrafçının konumu ele alınmış ve bazı belgesel fotoğraf örnekleri üzerinden tartışılmıştır. Yine aynı başlık altında sosyal, kamusal ve yaşamsal alanda karşılaşılan problemlerin, yabancılaşma olgusu üzerindeki etkileri mercek altına alınmış ve bu sürecin toplumsal belgesel fotoğrafçının anlatım dilini nasıl biçimlendirdiği, üretim süreci esnasında kendisi ve emeği ile olan ilişkisi üzerinden incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yabancılaşma, Belgesel Fotoğraf, Toplumsal Belgesel Fotoğrafçı, Fotoğrafçı, Belgesel, Birey, Emek, İnsan, Marx İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET……………………………………………………………………………………. I SUMMARY……………………………………………………………………………. II ÖNSÖZ………………………………………………………………………………... III İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………. IV ŞEKİL LİSTESİ………………………………………………………………………. V 1. GİRİŞ……………………………………………………………………………….... 1 2. YABANCILAŞMA………………………………………………………………….. 4 2.1 Yabancılaşmanın Tanımı…………………………………………………………. 5 2.2 Kuramcılara Göre Yabancılaşmanın Tanımları…………………………………... 7 2.3 Yabancılaşma ve Kitle İlişkisi…………………………………………………... 15 2.4 Yabancılaşma ve Değişim İlişkisi………………………………………………. 19 2.5 Yabancılaşma ve Birey Olmak………………………………………………….. 24 2.5.1 İnsanın Doğaya Yabancılaşması………………………………………….. 26 2.5.2 İnsanın Emeğine Yabancılaşması ve Yoksunlaşma………………………. 30 3. BELGESEL FOTOĞRAF………………………………………………………… 32 3.1 Belge ve Belgesel Kavramları…………………………………………………... 32 3.2 Belgesel Fotoğraf………………………………………………………………... 35 3.3 Belgesel Fotoğrafın Amacı ve İşlevi……………………………………………. 38 3.4 Belgesel Fotoğrafta Gerçeklik, Temsil ve Etik…………………………………. 39 3.5 Belgesel Fotoğrafta Farklı Yaklaşımlar…………………………………………. 46 3.5.1 Belgesel Fotoğrafın Bir Alt Türü Olarak Toplumsal Belgesel Fotoğraf…………………………………………………………………………. 52 3.5.2 Türkiye’den Bazı Toplumsal Belgesel Yaklaşım Örnekleri……………… 62 4.TOPLUMSAL BELGESEL FOTOĞRAFÇI…………………………………….. 67 4.1 Toplumsal Belgesel Fotoğrafçı, Fotoğraf ve Yabancılaşma İlişkisi……………. 68 4.1.1 Görüntüler Dünyası……………………………………………………….. 71 4.1.2 Görmek, Görünmek ve Göstermek………………………………………... 73 4.1.3 Birey Olarak Fotoğrafçının Durumu……………………………………… 75 4.1.4 Türkiye ve Dünya Pazarında Toplumsal Belgesel Fotoğrafçının Konumu…………………………………………………………………………. 77 5. SONUÇ……………………………………………………………………….…….. 87 KAYNAKÇA………………………………………………………………….………. 91 GÖRSEL KAYNAKÇA……………………………………………………………… 97 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………. 102 -------------------- SUMMARY This study focuses on the relationship between social documentary photography and alienation and aims to examine the effects of the phenomenon of alienation, which is a versatile concept, on the social documentary photographer herself, her productions and the production process. Our thesis consists of three main topics such as ‘Alienation’, ‘Documentary Photography’ and ‘Social Documentary Photographer’. The phenomenon of alienation, which constitutes the first part, is primarily examined through the point of views of different theorists. Hence, the place of the individual in social life has been discussed in the context of alienation and populace relations, and the alienation of mankind from nature and its alienation from labour and therefore from herself has been discussed. In the second part, the concept of documentary photography is discussed in order to base the relationship between social documentary photographer and alienation which is the main subject of our thesis. In the third part, the situation of the photographer as an individual is examined through the environment caused by the image bombardment in our age. In conclusion, the role of documentary photographer in Turkey and in the World Market is approached under the present conditions and it is also discussed through some documentary photograph examples. Once again under the same topic, the effects of the problems encountered in social, public and living spaces, on the phenomenon of alienation are examined and how this process shapes the narrative language of the social documentary photographer is examined through the relationship between herself and her labour during the production process. Keywords: Alienation, Documentary Photography, Social Documentary Photographer, Photographer, Documentary, Individual, Labor, Human, Marx. İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET……………………………………………………………………………………. I SUMMARY……………………………………………………………………………. II ÖNSÖZ………………………………………………………………………………... III İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………. IV ŞEKİL LİSTESİ………………………………………………………………………. V 1. GİRİŞ……………………………………………………………………………….... 1 2. YABANCILAŞMA………………………………………………………………….. 4 2.1 Yabancılaşmanın Tanımı…………………………………………………………. 5 2.2 Kuramcılara Göre Yabancılaşmanın Tanımları…………………………………... 7 2.3 Yabancılaşma ve Kitle İlişkisi…………………………………………………... 15 2.4 Yabancılaşma ve Değişim İlişkisi………………………………………………. 19 2.5 Yabancılaşma ve Birey Olmak………………………………………………….. 24 2.5.1 İnsanın Doğaya Yabancılaşması………………………………………….. 26 2.5.2 İnsanın Emeğine Yabancılaşması ve Yoksunlaşma………………………. 30 3. BELGESEL FOTOĞRAF………………………………………………………… 32 3.1 Belge ve Belgesel Kavramları…………………………………………………... 32 3.2 Belgesel Fotoğraf………………………………………………………………... 35 3.3 Belgesel Fotoğrafın Amacı ve İşlevi……………………………………………. 38 3.4 Belgesel Fotoğrafta Gerçeklik, Temsil ve Etik…………………………………. 39 3.5 Belgesel Fotoğrafta Farklı Yaklaşımlar…………………………………………. 46 3.5.1 Belgesel Fotoğrafın Bir Alt Türü Olarak Toplumsal Belgesel Fotoğraf…………………………………………………………………………. 52 3.5.2 Türkiye’den Bazı Toplumsal Belgesel Yaklaşım Örnekleri……………… 62 4.TOPLUMSAL BELGESEL FOTOĞRAFÇI…………………………………….. 67 4.1 Toplumsal Belgesel Fotoğrafçı, Fotoğraf ve Yabancılaşma İlişkisi……………. 68 4.1.1 Görüntüler Dünyası……………………………………………………….. 71 4.1.2 Görmek, Görünmek ve Göstermek………………………………………... 73 4.1.3 Birey Olarak Fotoğrafçının Durumu……………………………………… 75 4.1.4 Türkiye ve Dünya Pazarında Toplumsal Belgesel Fotoğrafçının Konumu…………………………………………………………………………. 77 5. SONUÇ……………………………………………………………………….…….. 87 KAYNAKÇA………………………………………………………………….………. 91 GÖRSEL KAYNAKÇA……………………………………………………………… 97 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………. 102