Elektronik para ve ekonomi üzerindeki etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Akşehirlioğlu Osman

Danışman: GÜLTEN DEMİR

Özet:

Elektronik para, bir akıllı kart ya da bilgisayar belleği üzerinde saklanan, bir başka hesap ya da kayıtla bağlantı kurulmaksızın el değiştirebilen ve çıkarıcı dışındaki taraflarca da yaygın olarak kabul gören bir parasal değerdir. Henüz gelişmekte olan ve kullanım alanı sınırlı bir ödeme aracı olması, elektronik paraya yönelik yasal düzenlemeler konusunda iki ayrı yaklaşımın ortaya çıkmasına neden olmaktadır. AB tarafından kabul edilen yaklaşım, elektronik paranın tam bir yasal çerçeve içine alınıp, bu çerçeve içinde gelişmesini ön görürken, ABD tarafından izlenen politikalar, yasal düzenlemeler için henüz çok erken olduğu, kural ve yöntemlerin öncelikle piyasalar tarafından belirlenmesi gerektiği yönündedir. Elektronik paranın dikkate değer ölçülerde nakit paranın yerini alması, nakit para talebinin azalmasına ve merkez bankası bilançolarının daralmasına yol açacaktır. Bunun sonucunda merkez bankalarının senyoraj gelirinde bir azalma ve likidite operasyonları gerçekleştirme gücünde bir zayıflama görülebilecektir. Böyle bir gelişme parasal büyüklükleri de etkileyecek, para arzının doğru olarak belirlenebilmesi için, dolaşımdaki elektronik paranın da parasal büyüklükler içine katılması gerekecektir. Elektronik paranın para politikaları üzerindeki olası etkileri para otoritelerince yakından izlenmekle birlikte, bugün yada yakın gelecekte kaygı duyulacak bir durum beklenmemektedir. Elektronik paranın tamamen ya da büyük ölçüde nakit para kullanımını ortadan kaldırması, eğer gerçekleşirse, uzun yıllar alabilecektir. Bunun ana nedeni teknolojik yetersizlik ya da maliyetten çok, tüketici alışkanlıkları olarak görülmektedir. Altın paradan kağıt paraya, kağıt paradan kaydi paraya geçişte yaşanan uzun geçiş döneminin, kağıt para gibi fiziksel bir paradan elektronik paraya geçişte de yaşanması doğal bir süreç olacaktır. Abstract Electronic money is a monetary value stored on a smart card or computer memory which can be used without necessarily involving another account or record and widely accepted by parties other than the issuer. There is two different approaches regarding regulation of electronic money. While EU aims to fully regulate electronic money so that its development should take place within this regulatory framework, according to policies followed by USA it is very early for regulations and rules should primarily be determined by the market. Significant substitution of electronic money will reduce the demand for paper money and shrink the balance sheets of central banks. This will cause loss of seignoirage and decrease central banks' power of making liquidity operations. Monetary aggregates will also be affected so that, to be able to determine a true money supply, electronic money in circulation has to be included in monetary aggregates. Although potential monetary policy implications of electronic money are closely monitored by monetary authorities, no threatening consequences are expected for today or near future. Complete or significant substitution of paper money by electronic money will take long years, if ever happens. Main reason of this long period is consumer habits rather than technological insufficiency or cost. It will be a natural progress to have a long period of time on transition from a physical money like paper money to electronic money as it was experienced on transition from gold money to paper money and from paper money to deposit money.