Senkron generatörlerin uyartım devresinin bulanık mantıkla kontrolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2000

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yüksel Oğuz

Danışman: İSMAİL TEMİZ

Özet:

Birinci bölümde, senkron generatörün uyartım devresi kontrolünde kullanılan sabit kazançlı klasik kontrol sistemleri hakkında bilgi verildikten sonra bu klasik kontrolörlerin kendi kendine ayar edilebilen kontrollerle mukayesesi yapılmıştır. Daha sonra senkron generatörün uyartım devresi için dizayn edilen bulanık mantık uyartım kontrolünün bu kontrolörlere göre üstünlüğü lenmektedir. İkinci bölümde, bulanık mantığın teorisi incelenmiş ve bulanık kümeler, bulanık bölümleme, üyelik fonksiyonları ve bulanık işlemler anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, bulanık mantık kontrolörünün tasarım parametreleri incelenerek bir bulanık kontrolörün nasıl tasarlanacağı konusunda bilgi verilmektedir. Dördüncü bölümde, çıkıntılı kutuplu senkron generatörün d-q eksenine göre matematiksel modeli çıkartılmıştır. Aynı bölümde senkron makinanın matematiksel denklemleri simülasyon ortamına aktarılması kolay olması açısından lineerleştirilmiştir. Beşinci bölümde, çıkıntılı kutuplu senkron generatörün simülasyon çalışmasında kullanılan Matlab-Simulink programı hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra çıkartılan senkron generatörün matematiksel modeli bilgisayar ortamına aktarılarak blok diyagramı kurulmuştur. Yüksel seviyede matematiksel işlemlerim çözümüne uygun olan ve gösterim amaçlı yazılmış bir çeşit bilgisayar yazılım programı olan Matlab-Simulink programı sayesinde, çıkıntılı kutuplu senkron generatörün değişik yük durumlarına göre PID(Proportional İntegral Derivative),PSS(Power System Stabilizer) ve BMUK(Bulanık Mantık Uyartım Kontrolör) kontrolörlerinin denetimi altında simulasyonu yapılmıştır. Altıncı bölümde, PID,PSS ve BMUK kontrolü altında yapılan çıkıntılı kutuplu senkron generatörün simülasyon sonuçları grafiksel sonuçlarla verilmektedir. Karşılaştırma işlemi çıkıntılı kutuplu senkron generatörün çıkış geriliminin, akımının, elektriksel aktif ve reaktif gücünün, yük açısının, rotor hızının, rotor hızındaki değişimin ve elektriksel torkun kararlı konuma geçtiği süreye göre yapılmaktadır. Yedinci bölümde yapılan çalışmanın sonucu anlatılmaktadır. ABSTRACT In the first part, after giving information about classical control systems which has been used in controlling excitation circuit of synchronous generator, comparison between this control system and self-variable control systems has been done. After that, the superiority of fuzzy logic excitation control which has been designed to control the excitation circuit of synchronous generator to classical control systems has been explained briefly. In the second part, the theory of fuzzy logic has been examined. Fuzzy sets, fuzzy partition, membership functions and fuzzy process have been explained. In the third part, by examining design parameters of fuzzy logic controller, information have been given about how to design a fuzzy controller. In the fourth part, the mathematical model has been formed in respect with d-q axis of salient pole synchronous generator. In the same part, the mathematical models of synchronous generator have been linearized in order to make transforming them into simulation environment easier. In the fifth part, an information have been given about Matlab-Simulink program which has been used in simulating salient pole synchronous generator. Later on, by transferring the formed mathematical model into computer environment, the block diagram has been set up. By using matlab-simulink program which has ability to solve high level mathematical problems and to make demonstration, the simulation has been done under control of PID, PSS, FLEC according to different load circumstances of salient pole synchronous generator. In the sixth part, simulation results of salient pole synchronous generator expressed as graphics. The comparison process has been done according to transition time into the steady-state condition of synchronous generator's output voltage, current, electrical active and reactive power, load angle, speed of rotor, the change in rotor speed and electrical torque. In the seventh part, results of this study have been given.