2004-2013 yılları arasında yayımlanan resimli öykü kitaplarında metin-resim ilişkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYGÜL AYGÜN

Danışman: Oya Abacı

Özet:

Çocuk edebiyatının en temel işlevlerinden biri çocuğa okuma sevgisi ve alışkanlığı kazandırmaktır. Bu işlevin yerine getirilmesi açısından erken çocukluk döneminde çocuğun gelişimi adına resimli kitapların yeri önemlidir. Resimli öykü kitapları, sade, canlı, parlak renkleriyle, çocukların zevk alacağı, eğlenirken öğrenebileceği, resimler ve metin diliyle hayal dünyasının kapılarını aralayacak öykülerin bir arada olduğu öğretici materyaller olarak tanımlanabilir. Bu araştırmada, 2004-2013 yılları arasında 4-8 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli öykü kitaplarının metin-resim ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 32. Uluslararası İstanbul Tüyap Kitap Fuarına katılan yayınevlerinin 2004-2013 yılları arasında yayımlanmış 4-8 yaş grubu çocuklarına yönelik resimli öykü kitapları içerisinden rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 50 resimli öykü kitabı oluşturmuştur. Araştırmada resimli öykü kitaplarının temel özelliklerini incelenmesi için veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından alan yazın incelenerek hazırlanan ve alan uzmanlarının görüşü alınarak geliştirilen “Değerlendirme Kriter Formu” kullanılmıştır. Değerlendirme Kriter Formu; öykülerin metin özellikleri, resimleme özellikleri ve metin-resim ilişkisi olmak üzere üç alt boyuttan oluşmaktadır. Kriter Formu’nda, öykünün metin özellikleri alt boyutunda; başlık ve konu özelliklerine yönelik 5 madde, karakterler ve kahramanlar özelliklerine yönelik 8 madde, içerik özelliklerine yönelik 9 madde, dil ve anlatım özelliklerine yönelik 10 madde, resimleme özellikleri alt boyutunda; resimleme tekniklerine yönelik 13 madde, görsel anlatım özelliklerine yönelik 8 madde, metin-resim ilişkisi alt boyutunda ise 11 madde olmak üzere toplam 63 madde yer almaktadır. Araştırmada elde edilen nicel veriler analizinde frekans ve yüzdelik değerler, nitel verilerin çözümü ve yorumlanmasında ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen resimli öykü kitaplarının metin ve resimleme özelliklerinin alan yazında belirtilen kriterlere uygun olduğu görülmüştür. İncelenen resimli öykü kitaplarının metin-resim ilişkisi değerlendirildiğinde, sayfalarının yarısına yakınında öyküde anlatılmak istenen duygunun resimlemede kullanılan renklerle uyumlu olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Çocuk Edebiyatı, Erken Çocukluk, Resimli Kitap, Görsel Algı. ABSTRACT One of the most basic principles of children’s literature is to get the child the habit and love of reading. We can define picture books as educational materials from which children enjoy and learn and open doors to children’s imaginations through the use of illustration and text. During the early childhood for the development of the child, picture books, or illustrated books, have an important role. In general, when picture books enter a child’s life, many things are changing. Giving meanings to life, learning concepts, gaining knowledge and experience about life, and acquisition of social rules and manners come into existence. In order for the children who are not yet literate to perceive the story read by adults, they must be supported with visual perception through pictures in addition to auditory perception. Accordingly, preparing visual illustration carefully and according to the developmental characteristics of children by the artists has led to the emergence of more qualified publications on behalf of children's literature. Illustrations are an indispendable part of the story and an integral element to the text.   The purpose of this study is to examine the 50 picture story books published between the years of 2004-2013 for 4-8 age group children in terms of illustration. The research sample is composed of picture story books for 4-8 age group children published in Turkish between the years 2004-2013 by participating publishers to the 32nd International İstanbul Tüyap Book Fair.The study group was determined by random sampling method, and 50 picture story books in Turkish were selected in this regard. In the research, in order to explore the illustration features of the story books, the criteria table was used which was developed based on the examination of related literature by the researchers and considering expert opinions. The Criteria Table consists of a total of 63 items in three sub-dimensions. As a result, most of the illustrated story books which are examined are seen, in terms of illustration technique and visual expression properties and the other sub-dimensions to have characteristics which are accepted in the related literature. Keywords: Children’s Literature, Picture, Visual Perception, Picture Book, Early Childhood.