Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUHAMMET ÇELİK
Danışman: HALİL İBRAHİM KAÇAR
Özet:ÖZET Nahiv kelimesiyle kavramlaşan Arap Dili grameri, İslam tarihinin ilk yüzyılından itibaren İslami ilimlerin bir parçası olarak teşekkül etmiş ve XIX. yüzyılda bu ilimlerde ortaya çıkan ve tecdid kavramıyla özdeşleşen yenileşme hareketlerinde de yerini almıştır. Nahivdeki yenileşme çalışmaları Arap Dili öğretimine yönelik ve dilbilimsel çalışmalara yönelik olmak üzere iki alanda sürdürülmüştür. Bu çalışmada, yenileşme hareketlerinin arkasında yatan sebepler, yönlendirici etkiler ve bu girişimlerin içeriğini oluşturan temel meseleler, teorik boyutları ile ele alınmıştır. Nahivdeki yenileşme hareketlerinin teorik temellerinin ilki, nahvin tarihsel sürecindeki belli bir safhada yani XIX. yüzyılda Arap ve İslam dünyasında ortaya çıkan değişimin oluşturduğu gerçekliktir. Bu gerçeklik son iki yüzyıl boyunca devam eden süreçte, dilcilerin nahiv geleneğine yönelttiği eleştirilerle karşılanmış, sonra nahvin yeniden yapılandırılmasına yönelik girişimlerle devam etmiştir. Bu sebeple bu çalışmada hem söz konusu eleştiriler ve bu eleştirilere verilen cevaplar hem de nahvin yeniden yapılandırılmasına yönelik çalışmalar, teorik kısımları yoğunluklu olmak üzere incelenmiştir. Nahivdeki yenileşme hareketlerinin, son iki yüzyılda ortaya konulanlara bakıldığında, nahiv tarihinin bir gelişim safhası olarak tarihteki yerini almaya hazırlandığını söyleyebiliriz. Bu safhada yenileşme, kaynakları açısından, bir yandan kendi tarihindeki birikimden beslenirken diğer yandan son iki yüzyılda Batıda ortaya çıkan dilbilimsel çalışmalardan istifade etmiştir. Nahiv geleneğinde eksik gördükleri kısımları eleştiren, nahvi yeniden yapılandırmaya yönelik teorik ve pratik öneriler getiren ve bu alanda ürünler ortaya koyan, ayrıca tarihteki ilimlerin dili olmasının yanı sıra yaşayan bir dil olarak bugünkü Arapçayı da dikkate alan yenilikçi dilciler, bu tecdid sürecinde bir yandan Arap Dili öğretiminde yeni yöntemlerin uygulanmasına, diğer yandan modern dilbilim çalışmalarıyla nahvin yeniden yapılandırılmasına çalışmışlardır. -------------------- ABSTRACT The Arabic language grammar, which is conceptualized by the word “Nahw”, has been formed as a part of Islamic science since the first century of Islamic history. Nahw took its place in the renewal movements that emerged in these sciences in the 19th century which became synonymous with the concept of renewal. The regeneration works in Arabic grammar have been carried out in two areas, namely for the teaching of Arabic Language and for linguistic studies. In this study, the reasons behind the renewal movements, the guiding effects and the main issues that constitute the content of these initiatives are discussed with their theoretical dimensions. The first of the theoretical foundations of the renewal movements in the Arabic grammar is the reality created by the change in the Arab and Islamic world in the 19th century. In the last two centuries, this reality has been met with criticisms of the nahw tradition of the linguists and then continued with the attempts to restructure nahw. For this reason, in this study both the criticisms and the responses to these criticisms were examined as well as the studies on the restructuring of the Arabic grammar with the emphasis on the theoretical parts. When we look at the works that have been created in the last two centuries, we can say that the Nahivic regeneration movements are prepared to take their place in history as a stage of development of the Arabic grammar history. At this stage, regeneration, in terms of resources, has benefited from the accumulation in its own history, on the other hand it has benefited from the linguistic studies that emerged in the West in the last two centuries. The reformist linguists criticized the deficiencies in the Arabic grammar tradition, provided theoretical and practical suggestions for nahw restructuring, and demonstrated studies in this field. These linguists have considered Arabic as a language of history and as a living language. During this reform process, the linguists tried to implement new methods in teaching Arabic language and on the other hand, they tried to restructure nahw through modern linguistic studies.