Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe Elif Köseoğlu
Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
Özet:Eser birbiriyle bağlantılı olmakla birlikte farklı serüvenlerin yer aldığı hikâyelerden oluşmaktadır. Tezin konusu olan 25 varaklık kısımda üç farklı hikâye yer alır. İlki Tahmuras’ın oğlu “Gerşâsb-ı âhen-dest”in hikâyesidir. Bu hikâyede Gerşâsb’ın ve kardeşlerinin oğullarının kaçırılması, bunlardan birinin Kâf dağında büyümesi anlatılır. İkincisi Şehnâme ile en fazla benzerlik gösteren “Dahhâk-ı mâr” hikâyesidir. Bu hikâyede ise Lehrâsb’ın oğlu Dahhâk ile Ferîdûn’un mücadelesi yer alır. Ancak Ferîdûn Dahhâk’ı yenmek için Gerşâsb’ın yerini bıraktığı yeğeninden yardım ister. Bu noktada olay akışı Şehnâme’den ayrılır ve ilk hikâye ile bağlantı oluşturulur. Üçüncü hikâye “Gerdenkeşân” hikâyesidir. Bu hikâyede ise peygamber kıssalarından esinlenme oldukça yoğundur. Âdem peygamber, onun en çok bilinen çocukları Hâbil ve Kâbil, Kâbil’in oğlu ve onun nesli; Şît peygamber, İdris nebi bu hikâyede adı geçen kişilerdir. Bunun yanı sıra Şehnâme’den Cemşid adlı kahramanın da ortaya çıktığını görüyoruz. Ancak eserde Şehnâme ile paralel bir kronoloji takip edilmemiştir. Şehnâme’de Huşeng’in oğlu Tahmuras, Tahmuras’ın oğlu Cemşid, Cemşid’in oğlu ise Dahhâk’tır. Oysa tez konusu eserde Tahmuras’ın oğlu Gerşâsb, Lehrâsb’ın oğlu Dahhâk’tır. Huşeng Şah’a bir padişah olarak değinilir. Cemşid ve Sâm Şah ise bunlardan müstakil olarak üçüncü hikâyede yer almaktadır. ABSTRACT The work is formed from the stories which take place different episodes. However, these episodes are related to each other. There are three different kinds of stories in the 25 leaf section which forms the subject of the thesis. The first one is Tahmuras’ son “Gerşasb-ı ahen-dest’s” story. In this story Gerşasb and his brothers sons kidnapping and the growing up of one of them on a fabulous mountain (Caucasus) are explained. The second one is “Dahhak-ı mâr’s” story which has the most alike with Şehname. In this story, the struggle between Lehrasb’s son Dahhak and Feridun is explained. However, Feridun wants to beat Dahhak so he wants help from Gerşasb’s nephew who Gerşasb leaves his place to him. At this point, the flow of the event disconnects from Şehname and makes a relation with the first story. The third one is “Gerdenkeşan’s” story. In this story, there are a lot of inspirations from prophets’ anectodes. Prophet Adam, his most well- know sons Habil and son’s and his progeny: Prophet Şit, İdris are the most mentioned people in this story. Besides, we can see the appearance of the hero Cemşid from Şehname. However, in this work a chronology parallel to Şehname is not followed. In Şehname Huşeng’s son is Tahmuras, Tahmuras’ son is Cemşid and Cemşid’s son is Dahhak. Where as in the subject of the thesis, Tahmuras’ son is Gerşasb, Lehrasb’s son is Dahhak. Shah Huşeng is mentioned as a Sultan. Shah Cemşid and Sam are separately mentioned in the third story. İÇİNDEKİLER Ön Söz……………………………………………………….……….I Kısaltmalar ve İşaretler……..……………………..……………..…….II Çevriyazı Alfabesi……..…………………………………….……......III Bibliyografya……..…….…………………………………………......IV Giriş…...…………………………………………………………...VI 1. Eser ………….…………………………………………………...........VI 1.1. İçeriği………………………………………………………………..VI 1.2. Müellifi / Müstensihi.………………………………….....................VI 1.3. Sahası ve Dili……………………………………………………...VIII 1.4. Kelime Hazinesi…………………………………………………...VIII 1.5. Tavsifi…………………………………………………………... .....IX 2. İmlâ Özellikleri……………………………………………………...... IX 3. Ses Özellikleri……………………………………………………..….XII 3.1. Ünlüler……………………………………………………..……..XII 3.1.1. Ünlü Uyumu………………………………………..…….......XII 3.1.2. Ünlü Değişmeleri……………………………………..……...XII 3.2. Ünsüzler……………………………………………………..…..XIV 3.2.1. Ünsüz Uyumu……………………………………………….XIV 3.2.2. Ünsüz Değişmeleri………………………………………….XIV 4.Çekim Ekleri……………………………………………………..….XVI 4.1. İsim Çekim Ekleri…...……………………………………….XVI 4.1.1. Çokluk Eki………..……………………………………..XVI 4.1.2. İyelik Ekleri……………………………………………..XVI 4.1.3. Aitlik………………...………………………………….XVII 4.1.4. Datif Hali…………………………………………….…XVII 4.1.5. Akkuzatif Hali……….………………………………...XVIII 4.1.6. Lokatif Hali…………………………………………...XVIII 4.1.7. Ablatif Hali……….……………………………………..XIX 4.1.8. Genitif Hali……………………………………………...XIX 4.1.9. Instrumental Hali…………………………………….....XIX 4.1.10. Ekvatif Hali…………………………………………....XIX 4.1.11. Direktif Hali……………………………………............XX 4.1.12. Soru Eki………………………………………………..XX 4.2. Fiil Çekim Ekleri……………………………………………XX 4.2.1. Haber Kipleri……………………………………………XX 4.2.1.1. Geniş Zaman…………………………..…………….XX 4.2.1.2. Geniş Zamanın Menfisi………………..…………...XXI 4.2.1.3. Belirli Geçmiş Zaman………………………...........XXI 4.2.1.4. Belirsiz Geçmiş Zaman..…………………………..XXII 4.2.1.5. Gelecek Zaman…………..………………………...XXII 4.2.1.6. Şimdiki Zaman…………………………………….XXIII 4.2.2. Dilek Kipleri………………………………………….XXIII 4.2.2.1. Şart Eki ………………….………………………XXIII 4.2.2.2. Emir Ekleri ……………………………………...XXIII 4.2.2.3. İstek Eki………………….………………………XXIV 4.2.2.4. Gereklilik Eki……………………………………XXIV 4.2.3. İsim Fiili……………………………………………...XXIV 4.2.3.1. Geniş Zaman……………………………………..XXV 4.2.3.2. Belirli Geçmiş Zaman……………………………XXV 4.2.3.3. Belirsiz Geçmiş Zaman…………………………..XXV 4.2.3.4. Şart……………………………………………….XXV 4.2.3.5. İsim Fiilinin Menfisi …………………………….XXV 4.2.4. Birleşik Kipler………………………………………XXV 4.2.4.1. Hikaye …………………………………………XXV 4.2.4.2. Rivayet………………………………………..XXVI 4.2.4.3. Şart……………………………………………XXVI 4.2.5. Partisipler………………………………………..XXVII 4.2.6. Zarf-Fiiller……………………………………….XXVII 5. Hikâye ve Hikâyecilik……………………………………..…..XXVIII 6. Hikâyelerin i………………………………………………XXXV 6.1. Gerşâsb-ı Âhen-dest Hikâyesi………………………….....XXXV 6.2. Dahhâk-ı Mâr Hikâyesi…………………………………..XXXVI 6.3. Gerdenkeşân Hikâyesi…………………………………...XXXVII METİN……………………………………………………………..1-46 DİZİN……………………………………………………………47-172 TIPKI BASIM…………………………………………………….....173 ÖZ GEÇMİŞ…………………………………………………….…..198