Matematik öğretmen adaylarının rutin olmayan problemleri çözme becerilerinin matematiksel değerler açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET SALİH DOĞAN

Danışman: Ahmet Şükrü Özdemir

Özet:

Günümüzde eğitim-öğretim sürecinde bireylere bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranış becerilerinin kazandırılması esası kabul edilmektedir. Ancak teoride durumdan farklı olarak eğitim-öğretimde en fazla vurgulanan nokta bilişsel davranışlardır. Özellikle matematik eğitiminde bilişsel boyut ile ilgili yapılan öğretim faaliyetleri duyuşsal alana göre daha fazla ön planda tutulmaktadır. Matematiğin duyuşsal boyutu ile ilgili olarak ise ele alınan konular tutum, inanç ve motivasyon ile sınırlı kalmaktadır. Duyuşsal bir alan olarak değerlendirilmesi gereken ve bu sayılan alanların ortak bir bileşimi olarak algılanan değerler eğitimi ile ilgili konular ise ihmal edilmektedir. Bu duruma yol açan en önemli neden ise çoğu kişi tarafından matematiğin değerlerden yoksun olarak görüldüğü gerçeğidir. Matematik ve değerler ile ilgili olarak yapılan az sayıda teorik çalışmada matematikte değerlerin üç farklı kategoride değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu kategoriler genel eğitimsel değerler, matematik eğitimi değerleri ve matematiksel değerlerdir.

Bu araştırmanın temelini oluşturan matematiksel değerler birbirini tamamlayıcı olarak kabul edilen rasyonellik-nesnecilik, kontrol-ilerleme ve açıklık-gizem değer çiftleridir. Bu değerler matematik dersleri sırasında gizli veya açık bir şekilde öğrencilere aktarılmaktadır. Bu aktarımda önemli rol oynayanlar ise matematik öğretmenleridir. İleride matematik eğitimini gerçekleştirmek için aktif olarak görev yapacak olan matematik öğretmeni adaylarının bu konu ile ilgili olarak farkındalıklarını artırmak gerekmektedir. Bu çalışmada bu amacı gerçekleştirmek için matematik öğretmen adaylarının sahip oldukları matematiksel değerlerin neler olduğu ile ilgili bir araştırma gerçekleştirilmiştir.

Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye’ de bir devlet üniversitesinde eğitim gören 33 matematik öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak diziler-seriler konusu ile ilgili hazırlanan Rutin olmayan problemler çalışma kâğıdı kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, matematik öğretmen adaylarının rutin olmayan problemlere verdikleri cevaplarda rasyonellik, kontrol ve nesnelcilik değerlerine daha fazla vurgu yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının tamamlayıcı değer çiftlerine eşit oranda sahip olmadıkları anlaşılmıştır. Bu sonuçlara göre öğretmen yetiştiren kurumlara, matematik öğretim programını hazırlayan uzmanlara ve araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Matematiksel Değerler, Rutin Olmayan Problemler, Öğretmen Adayları