Endülüslü fakîh İbn Abdilberr en-Nemerî ve el-Kâfî fi'l-Fıkh isimli muhtasarı

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NUR ZENGİN

Danışman: ERTUĞRUL BOYNUKALIN

Özet:

II/VIII. asırda Endülüs’e İmam Mâlik’in Mısırlı talebelerinden intikal eden Mâliki mezhebi, zamanla bölgede hâkim mezhep haline gelmiş ve Endülüs’ün düşüşüne kadar bu coğrafyada varlığını sürdürmüştür. İmam Mâlik’in Medineli öğrencilerinden ders alan Endülüslüler ise bu coğrafyaya hadis ve âsârı taşımış ve böylece Endülüs’te bir rey-hadis mücadelesi yaşanmış; sonuç olarak İbnü’l-Kâsım’ın görüşlerini esas alan ve mesâile ağırlık veren Mısır ekolü, Yahya el-Leysî’nin etkisiyle Endülüs’te baskın hale gelmiştir. Bu iki ekol arasındaki gerilim III/IX. asrın sonlarına gelindiğinde hafiflemiştir. İbn Abdilberr (ö. 463/1071), böyle bir ilmi ortamda dünyaya gelmiş ve V/XI. asrın Endülüs’ünde Mâlikî mezhebinin önemli temsilcilerinden biri olmuştur. Bu çalışmada, 95 yıllık ömründe pek çok alanda telifte bulunan İbn Abdilberr’in el-Kâfî fi’l-fıkh isimli muhtasarı şekil ve muhteva açısından incelenerek mezhep içindeki yerini ortaya konmuştur. ABSTRACT Maliki madhhab that was inherited to Andalusia in 2nd/8th century from Egyptian scholars of Imam Mâlik became dominant in time and existed in this region until the fall of Andalusia. The Andalusians educated by the Medinian scholars of Imam Mâlik passed on ahâdith and âsar to this region, and thus, a rey-hadith conflict arose in Andalusia. As a result, the Egyptian school based on Ibn al-Qâsim’s approach and majored in masâil, became dominant in Andalusia by the effect of Yahya al-Laithi. The conflict between these schools was settled in the late 3rd/9th century. Ibn Abd al-Barr (died in 463/1070) was born into this intellectual environment and became one of the leading representative of Maliki madhhab in 5th/11th century in Andalusia. In this study, the mukhtasar, named as al-Kafi fi’l-fiqh, written by Ibn Abd al-Barr who wrote in many fields in his 95 years of lifetime, is analyzed in terms of form, content, and its role in Maliki madhhab.