Kadro hareketi’nin kalkınma perspektifinin Yakup Kadri Karaosmanoğlu romanlarındaki yansımaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Etkin Altun

Danışman: NERİMAN BERNA GÜLER

Özet:

Kadro, Türk Siyasi Tarihi’nin en önemli fikir mecmualarından biri olan Kadro Dergisi’nin ortaya koymuş olduğu perspektif doğrultusunda oluşan bir aydın hareketidir. Yaptıkları yayınlarda ortaya koymuş oldukları fikirlerle pek çok farklı kesimden ilgi ve tepki görmüşlerdir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu hariç olmak üzere derginin iskeletini oluşturan diğer yazarlar, geçmişlerinde mevcut rejimin karşısında yer almışlar, bu faaliyetlerinden ötürü cezalandırılmışlar ve aleyhinde siyasal faaliyet yürüttükleri rejim tarafından affedilmişlerdir. Akabinde Türk inkılâbının ideolojisini oluşturmaya talip olmuşlardır. Bu yönüyle üzerlerinde ciddi şüpheler barındıran, önermiş oldukları gelişme stratejisi dolayısıyla da CHP Bürokrasisi ve sermaye kesimlerince süreklilik arz eden tepkiler altında yayın faaliyetlerini gerçekleştirmişlerdir. Derginin imtiyaz sahibi olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk edebiyatının en önemli kalemlerinden biri olmasının yanı sıra Milli Mücadele yıllarından itibaren cumhuriyeti kuran kadrolarla aynı siyasal hatta konumlanmış, Mustafa Kemal ve İsmet İnönü ile bireysel hukuku kuvvetli, etkili bir milletvekilidir. Kadro’nun imtiyaz sahibi olarak Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun eserleri, üzerindeki baskı ve tepkilerden ötürü dikkatli bir dil kullanmak durumunda olan Kadro’nun ideolojik esaslarını rahatlıkla gözlemleyebileceğimiz alternatif kaynaklardır. Bu kapsamda Kadro’nun sunmuş olduğu ekonomik ve politik çerçeve, çalışmaya konu olan dört roman üzerinden değerlendirilmiş, edebiyatın sağlamış olduğu daha rahat bir zeminde incelenmesine olanak tanımıştır. -------------------- Kadro is an intellectual movement that has emerged in line with the perspective put forward by Kadro Journal, which is one of the most important opinion journals of Turkish Political History. Their published opinions have recieved both attention and critique from various groups. All the key authors of the journal, exempting Yakup Kadri Karaosmanoğlu, have taken over an opposing position to the existing regime in their past, for which they have first been convicted than forgiven by the sameregime that they had run political acts against. That was followed by their voluntary contrubiton to formation of the ideology of Turkish revolution. They have published the journal under great suspicion of both CHP bureaucracy and capital owners and constant reactions due to the development strategy they had proposed. Journal’s grant holder, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, besides being one of the most important authors of Turkish literature, was also a deputy who took a position at the same political line with the founders of the Republic since War of Independence, and had a close relationship with Mustafa Kemal and İsmet İnönü. As the grant holder of Kadro, works of Yakup Kadri Karaosmanoğlu are alternative resources that Kadro’s ideological rudiments can be observed, since Kadro had to self-censor its contents to some extent due to reactions and oppression. In this context, economical and political framework presented by Kadro has been evaluated through Karaosmanoğlu’sfour novels, benefitting from the permissive ground provided by literature.